Statement by Ambassador Kyaw Moe Tun, Permanent Representative of the Republic of the Union of Myanmar to the United Nations, under agenda Item 66: Report of the Human Rights Council at the Plenary Meeting of the 79th session of the General Assembly, held on 5 November 2024
[Below Myanmar Text]
သတင်းအဖြစ်ထုတ်ပြန်ချက်
(၇၉) ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ မျက်နှာစုံညီအစည်းအဝေး၌ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ အစီရင်ခံစာနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အထွေထွေဆွေးနွေးမှုတွင် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်း က မတရား စစ်အာဏာသိမ်းထားသည့် နှစ်ကာလများတစ်လျှောက်တွင် စစ်အုပ်စု အနေဖြင့် အာဏာ ဆုံးရှုံး၍ နယ်မြေအုပ်စိုးမှု မရှိတော့သည်နှင့်အမျှ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိ အရပ်သား ပြည်သူများ အပေါ် စစ်မက်ပြုခြင်းကို ချဲ့ထွင်လာခဲ့၊ လူမဆန်သည့် စစ်ကောင်စီနှင့် ၎င်း၏ တပ်သားများက လူအများ သေကြေ ပျက်စီးနိုင်သည့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများ၊ စစ်ရာဇဝတ်မှုများနှင့် လူသား မျိုးနွယ် အပေါ် ကျူးလွန် သည့် ရာဇဝတ်မှုများကို နေ့စဉ် ကျူးလွန်လျက်ရှိ၊ ထို့ကြောင့် မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်ကမျှ မြန်မာပြည်သူများ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရသည့် ဆင်းရဲဒုက္ခများကို သေးသိမ်စေရန်လုပ်ဆောင်ခွင့်မရှိ၊ မရေမတွက်နိုင်သော ဘဝများ မှာ ယခင်က မကြုံတွေ့ဖူးသည့် အခြေအနေများဖြင့် ဖျက်ဆီးခံထားရပြီးဖြစ်၊
မြန်မာပြည်သူများက ၎င်းတို့၏ ဆန္ဒအမှန်ကို လွတ်လပ်၍ မျှတသော ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှ တဆင့် ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့ပြီးဖြစ်၊ စစ်ကောင်စီ အနေဖြင့် ပြည်သူများ၏ မျှော်မှန်းချက်ကို အတိအလင်း လစ်လျူ ရှုခဲ့၊ အဆိုပါ စစ်အုပ်စု အနေဖြင့် တရားဥပဒေကြောင်းနှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားတို့အရ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်သည့် အခွင့်အာဏာ မရှိ၊ ၎င်းတို့ ကျင်းပမည့် မည်သည့် ရွေးကောက်ပွဲ မဆို လွတ်လပ်၊ မျှတ၍ အားလုံး ပါဝင်မှု ရှိမည်မဟုတ်ဘဲ ပဋိပက္ခများကိုသာ ပိုမိုရှည်လျားစေမည်ဖြစ်၊ မြန်မာ ပြည်သူများအနေဖြင့် အဆိုပါ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲအား အပြင်းထန်ဆုံး ကန့်ကွက်သကဲ့သို့ နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းမှလည်း အလားတူ လုပ်ဆောင်ရန် တောင်းဆိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့
မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ခြင်း
(နယူးယောက်မြို့၊ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၅ ရက်)
၁။ နယူးယောက်မြို့၊ ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်တွင် ကျင်းပလျက်ရှိသော (၇၉) ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ၊ မျက်နှာစုံညီအစည်းအဝေးတွင် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ အစီရင်ခံစာအပေါ် အထွေထွေဆွေးနွေးမှုတစ်ရပ်ကို ၁-၁၁-၂၀၂၄ ရက် (သောကြာနေ့) နှင့် ၅-၁၁-၂၀၂၄ ရက် (အင်္ဂါနေ့) နံနက်ပိုင်းများတွင် ကျင်းပခဲ့ပါသည်။
၂။ အဆိုပါ အစည်းအဝေးတွင် အထွေထွေညီလာခံ သဘာပတိက အဖွင့်အမှာစကား ပြောကြားခဲ့ပြီး လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌက လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ နှစ်စဉ် အစီရင်ခံစာကို တင်သွင်းခဲ့ပါသည်။ ဆွေးနွေးမှုတွင် ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ (၃၉) နိုင်ငံမှ ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါသည်။
၃။ အထူးသဖြင့် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီမှ ယခုနှစ် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံသို့ တင်သွင်းသည့် နှစ်စဉ် အစီရင်ခံစာတွင် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်တိုက်ရိုက်သက်ဆိုင်သည့် “Situation of human rights in Myanmar” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ဆုံးဖြတ်ချက်အဆို 55/20 နှင့် “Situation of human rights of Rohingya Muslims and other minorities in Myanmar” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ဆုံးဖြတ်ချက်အဆို 56/1 တို့ ပါဝင်လည်းသောကြောင့် ကုလသမဂ္ဂ ဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက ၅-၁၁-၂၀၂၄ ရက်နေ့ အစည်းအဝေးတွင် တက်ရောက်မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။
၄။ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်၏ မိန့်ခွန်းတွင် အောက်ဖော်ပြပါအချက်များ အဓိကပါဝင်ပါသည်-
(က) လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီအနေဖြင့် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံသို့ ကောင်စီ၏ နှစ်စဉ် အစီရင်ခံစာအား တင်သွင်းပေးသည့်အတွက် ကျေးဇူးတင်ရှိကြောင်းနှင့် အဆိုပါ အစီရင် ခံစာတွင် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီတွင် တူညီဆန္ဒဖြင့် အတည်ပြုနိုင်ခဲ့သည့် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ဆက်စပ် ဆုံးဖြတ်ချက်အဆို (၂) ခုအား ထည့်သွင်းဖော်ပြထားသည့်အပေါ် ကြိုဆိုပါ ကြောင်း၊
(ခ) ထို့အတူ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီအနေဖြင့် လူ့အခွင့်အရေးနှင့် လူသားတိုင်းအတွက် အခြေခံ ကျသော လွတ်လပ်ခွင့်တို့အပေါ် လေးစားလိုက်နာမှု မြှင့်တင်ရေးအတွက် နိုင်ငံတကာပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုရှိစေရန် အစဉ်တစိုက် ကြိုးပမ်းနေခြင်းအား ချီးကျူး လိုပါကြောင်း၊
(ဂ) ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် လူ့အခွင့်အရေး အလွဲသုံးစားပြုမှုနှင့် ချိုးဖောက်မှုများ အလွန်အမင်း မြင့်တက်လာခြင်းကြောင့် ပဋိပက္ခများ တင်းမာလာပြီး စိန်ခေါ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာသည် နှင့်အမျှ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနေဖြင့် ကောင်စီထံ အပ်နှင်းထား သော လုပ်ပိုင်ခွင့်အောက်မှ လက်တွဲညီညီပူးပေါင်း၍ ပြဿနာများအား ဖြေရှင်းလျက်ရှိ သည်ကို တွေ့မြင်ရသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် အားတက်ရပါကြောင်း၊
(ဃ) ထို့အတွက် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံးနှင့် အခြားသော လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာ ပိုင်ဆိုင်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အရပ်ဘက် လူမှု အဖွဲ့အစည်း များ ၏ ထည့်ဝင်အားဖြည့်မှုက အထူး အရေးပါလာလျက်ရှိကြောင်း၊
(င) သို့ဖြစ်ပါ၍ ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနေဖြင့် အဆိုပါ လုပ်ဆောင်သူများနှင့် အဖွဲ့ အစည်းများမှ ၎င်းတို့၏ လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာများကို အပြည့်အဝဖော်ဆောင်ကာ လူ့အခွင့် အရေးကောင်စီ၏ လုပ်ငန်းများကို အားဖြည့်ပေးနိုင်ရေးအတွက် ဆက်လက် ပံ့ပိုးပေးကြ ရန် တိုက်တွန်းလိုပါကြောင်း၊
(စ) တစ်ဖက်တွင်လည်း လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီအနေဖြင့် ရိုဟင်ဂျာများနှင့် လူနည်းစုများ၏ အခွင့်အရေးများ အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသော လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေ တစ်စုံလုံးအပေါ် မမှိတ်မသုန် အာရုံစိုက်ပေးလျက်ရှိသည့်အတွက် အထူး ကျေးဇူးတင်ရှိ ပါကြောင်း၊ ယနေ့အချိန်အခါတွင် မြန်မာနိုင်ငံအရေးကိစ္စသည့် ကမ္ဘာပေါ်၌ ဖြစ်ပျက်နေ သော အခြားသောတင်းမာမှုများအကြား၌ မကြာခဏဆိုသလို မှေးမှိန်ပျောက်ကွက်လျက် ရှိကြောင်း၊ သို့ရာတွင် မြေပြင်၌ ဖြစ်ပွားနေသည့်အခြေအနေများမှာ မကောင်းရာမှာ ဆိုးရွား၊ ဆိုးရွားရာမှ ထိတ်လန့်ဖွယ်အဆင့်သို့ပင် ပြောင်းလဲရောက်ရှိနေကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ က မြန်မာ့အရေးကိစ္စကို ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ပေး နေခြင်းမှာ အဖိုးမဖြတ်နိုင်ဘဲ ပြည်တွင်း ပကတိအခြေအနေကိုပါ အထောက်အကူ ဖြစ်စေ လျက်ရှိပါကြောင်း၊
(ဆ) ယေဘုယျအားဖြင့် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၌ အတည်ပြုခဲ့သော ဆုံးဖြတ်ချက်အဆို (၂) ခု သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ဆိုးရွားသော လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေများ၊ ကုလသမဂ္ဂမှ တက်ကြွသည့်ကဏ္ဍမှ ပါဝင်ရန်လိုအပ်ချက်၊ အထူးလုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာရှိ သော လူပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် ပိုမို ထိတွေ့ဆက်ဆံရေးနှင့် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီထံမှ အာရုံစူးစိုက်မှုရှိရေးနှင့် ထိရောက်သော အရေးယူဆောင်ရွက်ချက်များအား တောင်းဆို ခြင်းတို့ကို ဖော်ပြထားကြောင်း၊
(ဇ) အသေးစိတ်အားဖြင့် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီက ၁-၂-၂၀၂၁ ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် မတရား စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ကန့်ကွက်ရှုတ်ချခြင်း၊ သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်နှင့် နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အပါအဝင် မတရား ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရ သူများ အားလုံးကို ပြန်လည်လွှတ်ပေးရေး၊ စစ်အုပ်စုမှ ပြည်သူများအပေါ် လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုများနှင့် သတ်ဖြတ်ခြင်းများအား ရပ်တန့်ရေး၊ လူ့အခွင့်အရေး အလွဲသုံးစား ပြုမှုနှင့် ချိုးဖောက်မှုတို့ အတွက် အသုံးချနိုင်ချေရှိသော လက်နက်နှင့် နည်းပညာများအား လွှဲပြောင်း၊ တင်ပို့၊ ရောင်းချခြင်းများအား ရှောင်ကြဉ်ရေးနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရှိ ရိုဟင်ဂျာများ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဘေးကင်းစွာ၊ ဆန္ဒအလျောက် သိက္ခာရှိရှိ ပြန်လည်သွား ရောက်နိုင်ရေးတို့ကို တောင်းဆိုထား ကြောင်း၊ ဤနေရာတွင် စကားချပ်အဖြစ် မိမိတို့ အနေဖြင့် ရိုဟင်ဂျာများ နှစ်ပေါင်းကြာမြင့်စွာ ခက်ခဲဆိုးရွားသော အခြေအနေများတွင် နေထိုင်နေရသည့်အပေါ် ကိုယ်ချင်းစာနာသည်ဟု ပြောကြားလိုကြောင်း၊
(ဈ) အဓိကအားဖြင့် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အဆို 55/20 က မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် လိမ်လည်မှုခင်းများ အပါအဝင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် မှုခင်းလုပ်ငန်းများ ကြောင့် သတိချပ်ဖွယ် ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသော လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများကို ဖော်ပြ ထားကြောင်း၊ ထို့နည်းတူ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အဆို 55/20 နှင့် 56/1 များမှာ ကျူးလွန်သူများမှ ခံစားခွင့်ရနေသည့် ပြစ်ဒဏ်ကင်းလွတ်ခွင့်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပြည်သူပြည်သူ များ၊ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးငယ်များ၊ ကလေးငယ်များ၊ ရိုဟင်ဂျာများနှင့် အခြားသော လူနည်းစုများ နေ့စဉ်ကြုံတွေ့နေရသည့် ဆင်းရဲဒုက္ခများ အတွက် အလေးထားရမည့် သတိပေးချက်များပင်ဖြစ်ကြောင်း၊
(ည) မတရား စစ်အာဏာသိမ်းထားသည့် နှစ်ကာလများတစ်လျှောက်တွင် စစ်အုပ်စုအနေဖြင့် အာဏာ ဆုံးရှုံး၍ နယ်မြေအုပ်စိုးမှု မရှိတော့သည်နှင့်အမျှ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိ အရပ်သား ပြည်သူများ အပေါ် စစ်မက်ပြုခြင်းကို ချဲ့ထွင်လာခဲ့ကြောင်း၊ လူမဆန်သည့် စစ်ကောင်စီနှင့် ၎င်း၏ တပ်သားများက လူအများ သေကြေပျက်စီးနိုင်သည့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများ၊ စစ်ရာဇဝတ်မှုများနှင့် လူသား မျိုးနွယ် အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုများကို နေ့စဉ် ကျူးလွန်လျက်ရှိကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်ကမျှ မြန်မာပြည်သူများ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရသည့် ဆင်းရဲဒုက္ခများကို သေးသိမ်စေရန်လုပ်ဆောင်ခွင့်မရှိကြောင်းနှင့် မရေမတွက်နိုင် သောဘဝများမှာ ယခင်က မကြုံ တွေ့ဖူးသည့် အခြေအနေများဖြင့် ဖျက်ဆီးခံထားရပြီး ဖြစ်ကြောင်း၊
(ဋ) အခြားတစ်ဖက်တွင်လည်း ရိုဟင်ဂျာများနှင့် အခြားသော လူနည်းစုများ၏ ဒုက္ခသည် လည်း မတရား စစ်အာဏသိမ်းမှု နောက်ပိုင်းတွင် သာလွန်ဆိုးရွားသည့်အဆင့်သို့ ရောက်ရှိ လာခဲ့ကြောင်း၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် အခြားသော ဒေသတွင်းနိုင်ငံများအနေဖြင့် ဒုက္ခသည် ဦးရေ မြင့်တက်လာမှု၏ဒဏ်ကြောင့် ဝန်တာပိနေရကြောင်း၊ သို့ရာတွင် ပြည်တွင်း၌ ကျူးလွန်သူများအား အရေးမယူနိုင်ပါက အဆိုပါ အုပ်စုများမှ ဘေးကင်းလုံခြုံစွာ၊ သိက္ခာရှိစွာနှင့် ဆန္ဒအလျောက် နေရပ်ပြန်နိုင်မည့် ဝန်းကျင်ကောင်းတစ်ခုကို ဖန်တီးနိုင် မည် မဟုတ်ကြောင်း၊
(ဌ) မည်သို့ပင်ဆိုစေ စစ်အုပ်စုက ၎င်းတို့လုပ်ဆောင်ချက်များအား နောက်ပြန်လှည့်နိုင်သည့် အရိပ် အယောင် စိုးစဉ်းမျှ မပြထားကြောင်း၊ ၎င်းတို့အနေဖြင့် မြန်မာပြည်သူများနှင့် နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်း၏ တောင်းဆိုချက်များကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း မျက်ကွက်ပြု ထားလျက် ရှိကြောင်း၊ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက် (၅) ရပ်နှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ ဆုံးဖြတ်ချက်အဆို ၂၆၆၉ တို့က ပြဿနာအား ဖြေရှင်းပေးရန် ရည်ရွယ်ထားသော်လည်း စစ်ကောင်စီ အနေဖြင့် အဆိုပါ ဆုံးဖြတ်ချက်များပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များကို အကောင်အထည် ဖော်မည့် ဆန္ဒ အလျဉ်းမရှိ ပါကြောင်း၊
(ဍ) ယင်းအစား စစ်ကောင်စီက ပြည်သူများ၏ ဆန္ဒနှင့်သာမက ဒီမိုကရေစီစံနှုန်းများနှင့်ပါ ဖြောင့်မတ်စွာ ဆန့်ကျင်သွေဖြီသည့် အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပရန် စီစဉ် လျက်ရှိ ကြောင်း၊ နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းအနေဖြင့် စစ်ကောင်စီ၏ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲအား နိုင်ငံရေး ထွက်ပေါ်တစ်ခုအဖြစ် လှည့်စားမခံသင့်ကြောင်း၊
(ဎ) စင်စစ်အားဖြင့် မြန်မာပြည်သူများက ၎င်းတို့၏ ဆန္ဒအမှန်ကို လွတ်လပ်၍ မျှတသော ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှတဆင့် ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ စစ်ကောင်စီ အနေဖြင့် ပြည်သူများ၏ မျှော်မှန်းချက်ကို အတိအလင်း လစ်လျူရှုခဲ့ကြောင်း၊ အဆိုပါ စစ်အုပ်စု အနေဖြင့် တရားဥပဒေကြောင်းနှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားတို့အရ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်သည့် အခွင့်အာဏာ မရှိပါကြောင်း၊ ၎င်းတို့ ကျင်းပမည့် မည်သည့် ရွေးကောက်ပွဲ မဆို လွတ်လပ်၊ မျှတ၍ အားလုံး ပါဝင်မှု ရှိမည်မဟုတ်ဘဲ ပဋိပက္ခများကိုသာ ပိုမိုရှည်လျားစေမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာ ပြည်သူများအနေဖြင့် အဆိုပါ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲအား အပြင်း ထန်ဆုံး ကန့်ကွက်သကဲ့သို့ နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းမှလည်း အလားတူ လုပ်ဆောင်ရန် တောင်းဆိုကြောင်း၊
(ဏ) သို့ဖြစ်ပါ၍ မိမိအနေဖြင့် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ တောင်းဆိုချက်များ ထပ်လောင်း တောင်းဆိုလို၍ ကောင်စီအနေဖြင့် မြန်မာ့အကျပ်အတည်းအား ဖြေရှင်းရာတွင် အရေးပါ သည့် အခန်းကဏ္ဍမှ ဆက်လက်ပါဝင်ရန် တောင်းဆိုပါကြောင်း၊
(တ) ထို့အပြင် လိုအပ်နေသူများထံသို့ သင့်လျော်၊ ထိရောက်၍ အဟန့်အတားမရှိသော လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု အကူအညီများကို ပြိုင်တူလုပ်ဆောင်သည့် ယန္တရားမှ တဆင့် ပို့ဆောင် ပေးခြင်းဖြင့် စစ်အုပ်စုမှ မလိုလားအပ်ဘဲ အပိုစောင်း ဖန်တီးထားသော လက်ငင်း လူသားချင်း စာနာ ထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို လျော့ပါးစေနိုင် မည်ဖြစ်ကြောင်း၊
(ထ) ထို့နည်းတူ စစ်ကောင်စီနှင့်တကွ ၎င်း၏ အနွယ်အပွားများကိုလည်း တာဝန်ခံမှု ရှိစေရမည် ဖြစ်ပြီး နစ်နာသူများနှင့် ၎င်းတို့၏ မိသားစုများအတွက်လည်း တရားဥပဒေကြောင်းအရ မျှတမှုဖြင့် ပြန်လည်ကုစားပေးရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ လုံခြုံရေးကောင်စီအနေဖြင့် ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး မှ တောင်းဆိုထားသည့် မြန်မာအရေးကိစ္စ တစ်စုံလုံးအား အပြည်ပြည် ဆိုင်ရာ ရာဇဝတ် ခုံရုံးသို့ တင်သွင်းရေးအတွက် ပြတ်သားစွာ လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း၊
(ဒ) အကြမ်းဖက်မှုစက်ဝန်းအား ရပ်တန့်ရန်နှင့် တာဝန်ခံမှု ရှိစေရန် ပြစ်ဒဏ်ကင်းလွတ်ခွင့် အား ချုပ်ငြိမ်းခြင်းအပြင် အခြားသော နည်းလမ်း မရှိကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ရာ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးယန္တရားမှ သက်သေ အထောက်အထားများ စုဆောင်းနိုင်ရေးအတွက် လိုအပ်သည့် အရင်းအမြစ်များ ထောက်ပံ့ပေးရန်နှင့် ၎င်းတို့နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် တိုက်တွန်းတောင်းဆိုလိုကြောင်း၊
(ဓ) ဤနေရာတွင် အထွေထွေညီလာခံအနေဖြင့်လည်း အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင် နိုင်မည် ယုံကြည်ကြောင်း၊ တတိယကော်မတီတွင်လည်း ခိုင်မာသည့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အဆို ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်ရေးသည်လည်း အထူး အရေးပါကြောင်း၊ တစ်ပြိုင်တည်းမှာ ပင် စစ်အုပ်စု၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကို ရပ်တန့်ရန်နှင့် အရပ်သားပြည်သူများ၏ အသက်အိုးအိမ်ကို ကယ်တင်ပေးရန် လုံခြုံရေးကောင်စီမှ ထိရောက်စွာ ဆောင်ရွက်ရေး အား တောင်းဆိုနိုင်မည့် အထွေထွေညီလာခံ အဆိုဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခု ချမှတ်ရေးကို လည်း စဉ်းစားရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊
(န) အဆိုပါ ထိရောက်သော အရေးယူဆောင်ရွက်ချက်များ စောင့်ဆိုင်းနေစဉ်မှာပင် စစ်ကောင်စီ၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများအား ရပ်တန့်နိုင်ရန်နှင့် ပြည်သူများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု လျော့ကျ စေရန် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းအနေဖြင့် ပူးပေါင်းညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုရှိ၍ ပစ်မှတ် ထားသော အရေးယူ ပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ရန်လည်း တိုက်တွန်းတောင်းဆိုပါကြောင်း၊ ယင်းသို့ ဆောင်ရွက်ပြီး သည့် မိတ်ဖက်နိုင်ငံများကိုလည်း အထူးပင် ကျေးဇူးတင်ရှိပါ ကြောင်း၊
(ပ) ဤအချိန်အခါတွင် စစ်ကောင်စီထံသို့ လေယာဉ်ဆီ အပါအဝင် လက်နက်၊ ခဲယမ်း၊ နှစ်မျိုး သုံး ပစ္စည်းများနှင့် ငွေကြေးတို့ ထောက်ပံ့ပေးမှုတွင် ပါဝင်နေသည့် နိုင်ငံများအနေဖြင့် အဆိုပါ လုပ်ဆောင်ချက်များကို မဖြစ်မနေ ရပ်တန့်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊
(ဖ) ၂၉-၁၀-၂၀၂၄ ရက်နေ့က တတိယကော်မတီ၌ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သော မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ စုပေါင်းဆွေးနွေးမှု အစည်းအဝေးတွင် ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ မြန်မာနိုင်ငံ ဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ်ကလည်း မြန်မာနိုင်ငံအရေးကိစ္စသည် မျက်ကွယ်ပြု၍ မရသော ဒေသတွင်းနှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများ ရှိနေသည်ဟု ပြောကြားခဲ့ ကြောင်း၊
(ဗ) သို့ဖြစ်ပါ၍ ဟန်ချက်ညီမှုရှိသော ကုလသမဂ္ဂစနစ်၏ အရေးပါမှုကို အလေးထား ပြောကြား လိုကြောင်း၊ အထွေထွေညီလာခံနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီတို့အနေဖြင့် လူ့အခွင့် အရေးကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များနှင့် အကြံပြုချက်များကို အနီးကပ် အာရုံစိုက်ကာ အရေးယူဆောင်ရွက်ချက်များ အချိန်မှီ ပြုလုပ်သင့်ကြောင်း၊
(ဘ) အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် အကျပ်အတည်းအား ဖြေရှင်း ရာတွင် မြန်မာပြည်သူများ၏ မျှော်မှန်းဆန္ဒနှင့်အညီလည်းကောင်း၊ Special Procedure Mandate Holder များ၊ OHCHR၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံးနှင့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရာဇဝတ် ခုံရုံးတို့နှင့် ထိရောက်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်၍လည်းကောင်း ကူညီ လုပ်ဆောင် ပေးကြရန် တောင်းဆိုလိုကြောင်း၊
(မ) အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ၊ တိုင်းရင်းသားတော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ၊ အရပ်ဘက် လူမှု အဖွဲ့အစည်းများ၊ အစိုးရမဟုတ်သောအဖွဲ့အစည်းများ၊ အမျိုးသမီး လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ် စောင့်ရှောက်သူများနှင့် ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်သူများအနေဖြင့် စစ်အာဏာရှင်စနစ် အမြစ်ပြတ်ရေးနှင့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးတို့အတွက် အတိုင်းအဆမရှိ စည်းလုံး ညီညွတ်လျက်ရှိကြောင်း၊ ထို့အတူ မိမိတို့၏ အိမ်နီးချင်း၊ ဒေသ တွင်း၊ အာဆီယံနှင့် ကုလသမဂ္ဂတို့ ၏ အပြုသဘောဆောင်စွာ ထိတွေ့ဆက်ဆံရန် အသင့် ရှိပါကြောင်း၊ မိမိတို့၏ မိတ်ဖက်များ အနေဖြင့် လည်း အလားတူ လုပ်ဆောင်ရန် မျှော်လင့်ကြောင်း။
၅။ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် ပြောကြားခဲ့သည့် မိန့်ခွန်းအပြည့်အစုံ (အင်္ဂလိပ်ဘာသာ) အား ပူးတွဲ ဖော်ပြအပ်ပါသည်။
၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၅ ရက်
ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ရုံး၊ နယူးယောက်မြို့
Please check against delivery
Statement by Ambassador Kyaw Moe Tun, Permanent Representative of the Republic of the Union of Myanmar to United Nations
under agenda Item 66: Report of the Human Rights Council
at the Plenary Meeting of the 79th session of the General Assembly
(New York, 5 November 2024)
Mr. President,
Myanmar appreciates the President of the Human Rights Council for submitting the report of the Human Rights Council A/79/53 to the General Assembly for its consideration.
We also welcome the Council for its adoption of Resolution 55/20 entitled “Situation of human rights in Myanmar” on 4th April 2024 and Resolution 56/1 entitled “Situation of human rights of Rohingya Muslims and other minorities in Myanmar” on 10 July 2024 respectively, both without a vote, and for including it in the latest report.
At the same time, I wish to applaud the Council for its persistent effort towards achieving international cooperation in promoting respect for human rights and fundamental freedom for all.
Considering the globally intensifying conflicts and growing challenges triggered by mounting human rights abuses and violations, Myanmar is encouraged to witness members of the Council working together under their given mandate to address such issues. In this light, contributions made by the OHCHR, and different mandate holders, non-governmental organizations and civil society have become inevitably crucial. We thus, urge member states to continue supporting these actors so that their mandates could be fully and effectively discharged to assist the work of the council.
Besides, Myanmar thanks the Council for laying its continuous attention on the situation of human rights in Myanmar, including those of Rohingya and other minorities.
Nowadays, the issue of Myanmar has frequently been left in the shadows amidst other tensions. But regrettably, the conditions are turning from bad to worse, and from worse to horrific on the ground. Therefore, the Council’s seize of the matter has been invaluable and greatly contributing to the current situation in the country.
In general, the two resolutions adopted by the Council presented the grim reality of human rights violations in Myanmar, the need for a more active role of the UN and further engagements with the special mandate holders and requested for continued attention and concrete actions by the Security Council.
But to further specify, the Council had clearly condemned the illegal military coup of 1 February 2021 and made the following calls among others in a consistent manner: -
1. to immediately release of all arbitrary detainees including President U Win Myint and State Counsellor Daw Aung San Suu Kyi, called on the military junta to cease all airstrikes, arson attacks and killings of civilians, among others;
2. to refrain, in accordance with applicable national procedures and international norms and standards, from the export, sale or transfer of surveillance goods and technologies and less lethal weapons when they assess that there are reasonable grounds to suspect that such goods, technologies or weapons might be used to violate or abuse human rights;
3. to create conditions conducive to the safe, voluntary, dignified repatriation of the Rohingya from Bangladesh. We sympathize with the Rohingyas living in deplorable conditions for years.
Mr. President,
The Human Rights Council, through its resolution 55/20, expressed alarm at the violations and abuses occurring in the framework of transnational criminal enterprises including scam operations in Myanmar.
Moreover the resolution 55/20 and resolution 56/1 serve as a stark reminder of the impunity enjoyed by the perpetrators and the daily distress faced by the people in Myanmar, especially women and girls, children as well as Rohingya and other minorities.
Throughout these years, the junta has been escalating the campaign of terror against the civilian population across the country in the face of losing its grip on power and territorial control. Deadly atrocities and war crimes and crimes against humanity have been committed by the inhumane military junta and its forces on a daily basis. In this vein, one cannot diminish the sufferings encountered by people in Myanmar. Countless number of livelihoods have been impaired at an unprecedented level.
Moreover, the plight of Rohingya and other minorities are intolerable as have been exacerbated after the coup. It is visible that Bangladesh, other regional countries have been bearing the burden of the refugee influxes. But creating a conducive environment for the safe, dignified and voluntary repatriation of Rohingya will only be possible without the perpetrators’ existence in the country.
Despite these circumstances, the junta shows no signal of reversing the course. It has completely disregarded the calls and demands both from the Myanmar people and the international community. Regardless of the regional and international effort such as the ASEAN 5 Point Consensus, and the Security Council’s Resolution 2669 aimed at addressing the issue and bringing back peace to the country, the junta lacks clear will for implementation.
Rather, it has been planning to organize sham elections in contrast to the people’s will and democratic principles. The international community must not be misled by the junta’s plan for sham elections as a political exit.
The people of Myanmar already expressed their will through the 2020 free and fair elections. The military completely ignored the people’s desire. The military junta does not have legitimacy and moral authority to organize any sham elections.
Clearly, any elections under the military junta will neither be free, fair nor inclusive and may rather protract conflicts. Accordingly, Myanmar people reject this junta’s planned shame election in the strongest term and ask all members of the international community to act likewise.
Therefore, I echo the Human Rights Council’s call to action and requests the Council to sustain its key role in responding to the crisis in Myanmar.
Further to add to the list, adequate, effective and unhindered delivery of humanitarian assistance to those in need must be ensured through a parallel mechanism so that to reduce their immediate humanitarian threats unnecessarily created by the junta.
Moreover, not only the perpetrating military junta and its affiliates need to be held accountability, but also victims and their family members in Myanmar should be compensated through justice. The Security Council should act decisively on the calls by the UN High Commissioner for Human Rights to refer the full scope of the current situation in Myanmar to the ICC.
There is no other resort but to end the culture of impunity in order to stop the cycle of violence and to ensure accountability. We therefore urge member states to extend support to the IIMM with adequate resources in its effort to collect evidence and cooperate steadfastly with them accordingly.
Furthermore, I believe that the General Assembly can play a very important role. The strong Third Committee resolution on Myanmar is also paramount. At the same time, we all need to consider a General Assembly resolution to urge the Security Council to take effective actions to stop the junta’s atrocities and save lives of the people.
While awaiting effective actions from the General Assembly and the Security Council to save lives of the people and prevent further junta’s atrocities against the civilians, we urge the international community to impose more coordinated and targeted sanctions to stop the junta’s atrocities and deescalate the junta’s violence against the people. In this regard, Myanmar truly appreciates our partners who have already and have been taking these meaningful actions.
Any member states involved in providing arms, weapons, including jet fuel and dual-use materials and financial assistance to the military junta must stop.
The UNSG Special Envoy on Myanmar stated during her presentation in the Third Committee on 29 October that Myanmar’s crisis evidently has both regional and global implications which cannot be ignored.
To conclude, Mr. President, I wish to stress that it is important to have coherence within the UN system. In this case, the General Assembly and the Security Council should pay close attention to the decision and recommendations of the Human Rights Council and take timely action accordingly.
Myanmar as a country concerned therefore ask member states to help resolve in line with the aspirations of the people of Myanmar the crisis in our country through effective collaboration with the UNSG Special Envoy on Myanmar, the Independent Investigative Mechanism for Myanmar, the Special Rapporteur on human rights situation in Myanmar, the OHCHR, as well as the ICJ and the ICC.
The NUG, EROs, CSOs, NGOs, women human rights defenders and local authorities on the ground are united more than ever in our dedication towards ending the military dictatorship and building a federal democratic union in Myanmar. We always stand ready for constructive engagement with our neighbours, regional countries, the ASEAN and the UN, as well as all other partners and anticipate our partners to do the same.
Thank you.
*****
