Statement by Ambassador Kyaw Moe Tun, Permanent Representative of the Republic of the Union of Myanmar to the United Nations, at the Security Council Arria-formula Meeting on Myanmar, held on 29 May 2024
[Below Myanmar Text]
သတင်းအဖြစ်ထုတ်ပြန်ချက်
မြန်မာအရေးကိစ္စနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ကျင်းပပြုလုပ်သည့် ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီ၏ Arria-formula အစည်းအဝေးတွင် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက အာဏာသိမ်းစစ်တပ်သည် မြန်မာနိုင်ငံ အကျပ်အတည်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ဒေသတွင်း၏ မတည်ငြိမ်မှုအား ဖန်တီးသည့် တရားခံစစ်စစ်ဖြစ်သည်မှာ ထင်ရှား၊ အာဆီယံ၊ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီနှင့် ကုလသမဂ္ဂတို့အား မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် မပျက်ကွက်ကြရန်နှင့် မြန်မာပြည်သူများ၏ မျှော်မှန်းချက်များနှင့်အညီ ထိရောက်သော အရေးယူဆောင်ရွက်ချက်များ ချမှတ်လုပ်ဆောင်ရန် ထပ်လောင်းတောင်းဆိုလို၊ မြန်မာပြည်သူများ၏ အသက်များကို ကယ်တင်နိုင်ရန်၊ မြန်မာလူငယ်များ၏ အနာဂတ်၊ မြန်မာပြည်သူများ၏ အနာဂတ်ပြန်လည်ရယူပေးနိုင်ရန် လူခြုံရေးကောင်စီ၏ ထိရောက်သော အရေးယူမှု မလွဲမသွေလိုအပ်နေသည်မှာ လွန်စွာထင်ရှားပါကြောင်း ပြောကြားခဲ့
(နယူးယောက်မြို့၊ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၉ ရက်)
၁။ မြန်မာအရေးကိစ္စအတွက် ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီ Arria-formula အစည်းအဝေး (UNSC Arria-formula Meeting on Myanmar) ကို လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင်တစ်နိုင်ငံဖြစ်သော ဗြိတိန်နိုင်ငံမှ ကြီးမှူးကာ ၂၉-၅-၂၀၂၄ ရက် (ဗုဒ္ဓဟူးနေ့)၊ မွန်းလွဲ (၁၅၀၀) နာရီ တွင် ကုလသမဂ္ဂ ဌာနချုပ်၌ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။
၂။ အဆိုပါအစည်းအဝေးတွင် UNICEF ၏ Emergency Operations Director ဖြစ်သူ Ms. Lucia Elmi က ဆွေးနွေးသူအဖြစ် ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။ ထို့ပြင် လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနှင့် ကောင်စီ၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံမဟုတ်သည့် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများဖြစ်ကြသော မလေးရှား၊ ဗီယက်နမ်၊ အင်ဒိုနီးရှားတို့နှင့်တကွ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် တီမောလက်စတေးနိုင်ငံတို့မှ ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက် ဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီး ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းမှ လည်း တက်ရောက်၍ မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။
၃။ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် ပြောကြားခဲ့သည့် မိန့်ခွန်းတွင် အောက်ပါအချက်များ အဓိက ပါဝင်ပါသည်-
(က) ယနေ့ Arria-formula အစည်းအဝေးအား ကမကထပြု ကျင်းပပေးသော ဗြိတိန်နိုင်ငံ အား ကျေးဇူးအထူးတင်ရှိပါကြောင်းနှင့် Ms. Lucia Elmi ၏ ဆွေးနွေးတင်ဆက်မှုကို လည်း ကျေးဇူးတင်ပါကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေသည် အမှန်တကယ်ကို ဆိုးရွား သည့်အခြေအနေကို ရောက်ရှိနေပါကြောင်း၊ ဤလိုအခြေအနေများကို ကြားသိရသည်မှာ နာကျင်ရပါကြောင်း၊ အစည်းအဝေးအစတွင် ပြသသည့် ဗီဒီယိုအတိုလေးမှာလည်း မြန်မာလူငယ်အချို့၏ အနာဂတ်ပျောက်နေသည်ကို ထင်ဟပ်ထားကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ ၏ လူငယ်အများစု ဤသို့အလားတူ အနာဂတ်ပျောက်သည့် အခြေအနေမျိုးများနှင့် ရင်ဆိုင်နေကြရကြောင်း၊ ဤသည်မှာ ရင်နင့်ဖွယ်ရာများဖြစ်ကြောင်း၊
(ခ) မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်တပ်မှ မတရားစစ်အာဏာသိမ်းထားမှုနှင့် ၎င်းတို့မှ နိုင်ငံအဝှမ်း ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများ ကျူးလွန်နေမှုတို့မှာ (၃) နှစ်တာကာလကိုပင် ကျော်လွန်လာခဲ့ ပြီး တရားခံအာဏာသိမ်းစစ်တပ်သည် ပြည်သူလူထုတစ်ရပ်လုံးအပေါ်တွင် မတည်ငြိမ်မှု များကို ဆက်တိုက်ဖန်တီးလျက်ရှိကြောင်း၊
(ဂ) ထို့ကြောင့် လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၌ ဆိုးရွားစွာ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် အခြေအနေမှန်ကို ပြန်လည် ထင်ဟပ်သုံးသပ်ခွင့်နှင့် စကားလုံးများဖြင့် ပုံဖော်၍ မရနိုင်သော အဖြစ်ဆိုးများ ပြေလည် စေရန် ပြည့်ပြည့်ဝဝ၊ ထိထိရောက်ရောက် ဖြေရှင်းနိုင်မည့် နည်းလမ်းများကို အဖြေရှာ ဆွေးနွေးခွင့် ရရှိစေသည့် ယနေ့အစည်းအဝေးကို ကြိုဆိုပါကြောင်း၊ မြန်မာပြည်သူများဘက်မှ ရပ်တည်ပြောကြားပေးသည့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကို ကျေးဇူးတင်ရှိပါကြောင်း၊
(ဃ) မိမိအနေဖြင့် မြေပြင်တွင် ရင်နင့်ဖွယ် ဖြစ်ပျက်နေသည့် အခြေအနေများဖြင့် စတင်လိုပါကြောင်း၊
(င) OCHA မှ နောက်ဆုံးထုတ်ဝေခဲ့သည့် အစီရင်ခံစာတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် အရပ်သား ပြည်သူများ အန္တရာယ်ကျရောက်စေနိုင်ပြီး အသိုက်အဝန်းများအကြား တင်းမာမှုများ တဖန် ပြန်လည်ဖြစ်ပေါ်စေ၍ နေရပ်စွန့်ခွာမှုအား မြင့်တက်လာစေမည့် အလွန်အန္တရာယ် ကြီးမားသော အခြေအနေတွင်းသို့ ကျရောက်နေပြီဟု ဖော်ပြထားကြောင်း၊
(စ) နိုင်ငံ့လူဦးရေစုစုပေါင်းအနက် (၃) သန်းကျော်မှာ ပြည်တွင်းနေရပ်စွန့်ခွာသူများဖြစ်နေပြီး (၁၈.၆) သန်းမှာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီများ လိုအပ်လျက်ရှိကြောင်း၊ ယင်းတို့အနက် (၆) သန်းမှာ ကလေးငယ်များဖြစ်ကြောင်း၊ အဆိုပါ ကိန်းဂဏန်းများသည် မြင့်တက်နေဆဲပင်ဖြစ်ကြောင်း၊
(ဆ) နေရာဒေသအသီးသီးတွင် ခိုလှုံနေရသည့် နေရပ်စွန့်ခွာသူများအတွက် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုနှင့် ပညာရေးများ ကြားဖြတ် ဖြတ်တောက်ခံရခြင်း၊ စားနပ်ရိက္ခာ မလုံ လောက်မှုနှင့် အာဟာရမပြည့်ဝမှု ပြဿနာများ၊ အခြေခံကယ်ဆယ်ရေး ပစ္စည်းများ ပြတ်လတ်မှုနှင့် ရာသီဥတုဘေးဒဏ်များ ကြုံလွယ်ခြင်းတို့မှာ ၎င်းတို့ ကြုံတွေ့နေရသည့် စိန်ခေါ်မှုများစွာအနက် အနည်းငယ်မျှသာဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့အတူ ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားခြင်း မရှိ သည့် နေရာဒေသများတွင်လည်း ပြည်သူများ၏ လူနေမှုဘဝများကို ထိခိုက်စေသည့် အာဏာသိမ်းစစ်တပ်၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကို ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း၊
(ဇ) ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ မှတ်တမ်းအရ အာဏာသိမ်းစစ်တပ်မှ ရက်ရက်စက်စက် သတ်ဖြတ်ခဲ့ သည့် ပြည်သူ (၅,၁၀၀) ကျော်ရှိပြီး ယင်းမှာ အတည်ပြုထားသည့် ကိန်းဂဏန်းမျှသာဖြစ် ကြောင်း၊ မတရားဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခံရသူနှင့် ထိန်းသိမ်းခံဦးရေမှာ ၂၆,၀၀၀ ကျော်ရှိ လာပြီး၊ ဆက်လက်မြင့်တက်လျက်ရှိကြောင်း၊ ပြည်သူပိုင်အိုးအိမ်တိုက်တာ ပစ္စည်း (၉) သောင်းကျော်မှာ စစ်တပ်၏ အဆင်အခြင်မဲ့ တိုက်ခိုက်မှု၊ လေကြောင်းမှ ပြင်းထန်စွာ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုများနှင့် မီးရှို့ဖျက်ဆီးခြင်းများကြောင့် ပျက်စီးခဲ့ရကြောင်း၊
(ဈ) အာဏာသိမ်းစစ်တပ်မှ ပြည်တွင်းဥပဒေ၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုဥပဒေနှင့် နိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေးဥပဒေတို့အား ပြောင်ပြောင် တင်းတင်းချိုးဖောက်နေမှုကြောင့် မြန်မာပြည်သူများ၊ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီး၊ ကလေးငယ်များနှင့် လူငယ်များ၏ ဒုက္ခဆင်းရဲမှာ ပိုမိုကြီးထွားလာကြောင်း၊
(ည) အာဏာသိမ်းစစ်တပ်သည် ပြီးခဲ့သည့် (၃) နှစ် ကျော် ကာလတလျှောက် စာသင် ကျောင်းများနှင့် အခြားသော ပညာရေးအဆောက်အုံ အမြောက်အများကို လေကြောင်းမှ တဆင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ တိုက်ခိုက်ဖျက်ဆီးခဲ့ကြောင်း၊ ၎င်းတို့၏ ရာဇဝတ်မှုများနှင့် စက်ဆုပ်ရွံရှာဖွယ်ကောင်းသော လုပ်ရပ်များကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကလေးငယ်များ အနေဖြင့် ပညာသင်ကြားခွင့်ကို ဆုံးရှုံးနေကြောင်း၊ ပဋိပက္ခဒဏ်သင့် နေရာဒေသများတွင် နေထိုင်နေသော ကလေးငယ်များအနေဖြင့် ဗုံးခိုကျင်းများနှင့် ရွှေ့ပြောင်းရသော ယာယီတဲ များတွင် ပညာဆည်းပူးနေရသည်ကို တွေ့မြင်နေရခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့ ဘေးအန္တရာယ်ကင်း စွာ ပညာသင့်ကြားခွင့်အား ဆုံးရှုံးနေရကြောင်းကို မိမိတို့ ထပ်တလဲလဲ တွေ့မြင်ခဲ့ရပြီး ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ပြင် ကလေးငယ်အများစုမှာ မလုံခြုံမှုနှင့် အခြားသော ကန့်သတ်ချက်များ ကြောင့် အခြေခံကျန်းမာရေးနှင့် အစာအာဟာရတို့ကို မရရှိနိုင်ဘဲ ၎င်းတို့၏ ကျန်းမာရေး အခွင့်အရေးကိုပါ ထိပါးခံနေရကြောင်း၊
(ဋ) ထို့အတူ စစ်တပ်၏ မတရားအာဏာသိမ်းမှုနှင့် နောက်ဆက်တွဲ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု များသည် လူငယ်လူရွယ်များအပေါ်တွင်လည်း ကြီးမားစွာ သက်ရောက်လျက်ရှိကြောင်း၊ မိမိနှင့် စကားပြောခဲ့သော လူငယ်များ၊ မိမိထံသို့ ဗီဒီယိုမှတစ်ဆင့် သတင်းပေးပို့ခဲ့သော လူငယ်များက ၎င်းတို့၏ အနာဂတ်အား ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် စစ်အာဏာရှင် စနစ်အား ကျရှုံးစေမည့် တော်လှန်ရေးတွင် ပါဝင်ကာ ၎င်းတို့၏ အနာဂတ်များကို ပြန်လည်ရယူရန် ဆုံးဖြတ်ချက်အခိုင်အမာ ချမှတ်ထားကြောင်း၊
(ဌ) ထိုမျှမက စစ်တပ်၏ မတရားစစ်သားစုဆောင်းမှုသည် ဆိုးရွားနေသော အခြေအနေအား ပိုမို ကြီးထွားလာစေကြောင်း၊ ယင်းကြေညာချက် ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် အိမ်ထောင်စု တိုင်း၊ အထူးသဖြင့် လူငယ်ရှိသော မိသားစုများတွင် အကြောက်တရား စိုးမိုးလျက်ရှိ ကြောင်း၊ ယောက်ျားလေးဖြစ်စေ၊ မိန်းကလေးဖြစ်စေ လူငယ်အများစုမှာ စစ်တပ်၏ မတရား စစ်သားစုဆောင်းခြင်းမှ လွတ်မြောက်နိုင်ရန်ပုန်းကွယ်၊ ရှောင်တိမ်းနေရကြောင်း၊ အချို့သောမိသားစုများတွင် စစ်တပ်၏ စစ်သားစုဆောင်းမှုစာရင်းတွင် အမည် ပါဝင်နေသောကြောင့် ကာယကံရှင် လူငယ်ကဖြစ်စေ၊ မိသားစုဝင်များကဖြစ်စေ သေကြောင်းကြံစည်ခဲ့ကြကြောင်း၊
(ဍ) ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသားနှင့် ယောက်ျားလေး (၁,၀၀၀) ကျော်တို့အား စစ်တပ်က အတင်းအကြပ် စစ်သားစုဆောင်းခဲ့ပြီး၊ ရခိုင်တပ်တော် (AA) အား တိုက်ခိုက် စေခဲ့ကြောင်း၊ စစ်တပ်သည် ယင်းဒေသတွင် လူမှုအဖွဲ့အစည်းများအကြား ယုံကြည်မှု ပျက်ပြားစေရန် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ စေ့ဆော်ကာ အသိုက်အဝန်းများအကြား အကြမ်းဖက်မှု များ ဖန်တီးလျက်ရှိကြောင်း၊
(ဎ) ယင်းအချက်များမှာ ငြင်းဆန်၍မရသော အချက်များဖြစ်ပြီး အာဏာသိမ်းစစ်တပ်သည် အဆိုပါအကျပ်အတည်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ဒေသတွင်း၏ မတည်ငြိမ်မှုအား ဖန်တီးသည့် တရားခံစစ်စစ်ဖြစ်သည်မှာ ထင်ရှားကြောင်း၊
(ဏ) အဆိုပါစိန်ခေါ်မှုများနှင့် အဟန့်အတားများရှိနေလင့်ကစား အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ သည် တိုင်းရင်းသားတော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ၊ သက်ဆိုင်သူများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများ နှင့် လက်တွဲလျက် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီများ၊ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုနှင့် ပညာရေးဝန်ဆောင်မှုတို့ကို ရရာနည်းလမ်းနှင့် လမ်းကြောင်းပေါင်းစုံ တို့မှ ပေးအပ်နိုင်ရန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ သို့သော် လိုအပ်ချက်မှာ မြားမြောင်ဆဲပင်ဖြစ်ပါကြောင်း၊
(တ) ဤနေရာတွင် UNHCR အနေဖြင့် “Guidance Note on the International Protection Needs of People Fleeing Myanmar” အား မကြာသေးမီကမှ ထုတ်ပြန်ပေးခဲ့သည့် အတွက် ကျေးဇူးတင်ရှိပါကြောင်း၊ နိုင်ငံများအားလုံးအနေဖြင့် အဆိုပါညွှန်ကြားလွှာတွင် ပါဝင်သည့် အချက်များကို ထိန်းသိမ်း၊ ဖော်ဆောင်ပေးနိုင်ရန် မျှော်မှန်းသကဲ့သို့ ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ပေးရန်လည်း တောင်းဆိုပါကြောင်း၊
(ထ) မိမိတို့အနေဖြင့် ကလေးငယ်များနှင့် လူငယ်လူရွယ်များအား မိမိတို့၏ အနာဂတ်အဖြစ် လည်းကောင်း၊ ထို့အတူ မြန်မာနိုင်ငံအား ငြိမ်းချမ်းစေရန်၊ တရားမျှတမှုရှိစေရန်နှင့် အားလုံးပါဝင်၍ သာယာဝပြောသောနိုင်ငံဖြစ်စေရေးအတွက် ကလေးငယ်များနှင့် လူငယ် လူငယ်ရွယ်များအား မိမိတို့၏ အကြီးမားဆုံးသော ပိုင်ဆိုင်မှုအဖြစ်လည်းကောင်း မှတ်ယူ သည့်အားလျော်စွာ ရွေးကောက်ခံအစိုးရက Convention on the Rights of the Child (CRC) နှင့်အညီ ကလေးငယ်များ၏ အခွင့်အရေးအား ကာကွယ်မြှင့်တင်ပေးရန် အင်တိုက်အားတိုက် လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြောင်း၊
(ဒ) သို့ရာတွင် ဤနယ်ပယ်အတွက် ခက်ခက်ခဲခဲရရှိထားသည့် တိုးတက်မှုများမှာ မတရား စစ်အာဏာသိမ်းမှုနှင့် နောက်ဆက်တွဲ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကြောင့် အလွန်အမင်း ပျက်စီးခဲ့ရကြောင်း၊ ယင်းအခြေအနေအား ပြောင်းလဲနိုင်ရန်နှင့် မိမိတို့၏ လူငယ်လူရွယ် များ၏ အနာဂတ်အား ပြန်လည်ရယူနိုင်ရန် အောက်ပါ အရေးယူဆောင်ရွက်ချက်များကို လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း-
(၁) လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီ အတားအဆီးမရှိစေရေး
- မိမိတို့အနေဖြင့် အလှူရှင်များ၊ ကုလသမဂ္ဂ အေဂျင်စီများနှင့် ဌာနေအဖွဲ့နှင့်တကွ အခြား ပါဝင်ပတ်သက်နေကြသည့် တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်နှင့် အဖွဲ့အစည်းများကို ကျေးဇူးတင်ရှိ သည့်နည်းတူ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီများ အမှန်တကယ် လိုအပ်နေ သူများ၊ အထူးသဖြင့် ပဋိပက္ခဒဏ်သင့်နေရာဒေသများတွင် ရောက်ရှိနေသူများထံသို့ အကူအညီများ အဟန့်အတားမရှိ ပို့ဆောင်နိုင်ရေးက အရေးကြီးကြောင်း၊
- လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု အကူအညီများကို လိုအပ်နေသူများထံ အချိန်မီ ထိရောက်စွာ ရောက်ရှိနိုင်ရန် ပို့ဆောင်နိုင်ရေးက အရပ်သားပြည်သူများအား ကာကွယ် ခြင်း၏ တစိတ်တပိုင်းပင်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ဤအရေးကိစ္စတွင် ပါဝင်ပတ်သက် နေသူများအနေဖြင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီများ ပေးအပ်ရေးကို ကြိုတင်ခန့်မှန်းနိုင်၍ ရေရှည်တည်တံ့မှုရှိစေမည့် အစီအမံများဖြင့် တည်ဆောက်ရန်၊ ထို့အတူ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ၊ မြေပြင်တွင် ယုံကြည်ရသော မိတ်ဖက်အဖွဲ့ အစည်းများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန်နှင့် ထိရောက်သော နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် အကူအညီ ပေးရေး အစီအစဉ်များကို ရှာဖွေကြရန် တိုက်တွန်း၊ တောင်းဆိုလိုပါကြောင်း၊
(၂) ပြည်သူများ အသက်ကယ်တင်ရေး၊ တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှုရှိစေရေး
- အာဏာသိမ်းစစ်တပ်အနေဖြင့် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ်ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှု များနှင့် စစ်ရာဇဝတ်မှုများအပါအဝင် မြောက်များစွာသော ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကို ဆက်လက်ကျူးလွန်လျက်ရှိသည်ကို မျက်ဝါးထင်ထင် တွေ့မြင်နေရကြောင်း၊
- သို့ဖြစ်ရာ နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်း၊ အထူးသဖြင့် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေး ကောင်စီအနေဖြင့် စစ်တပ်၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများအား ရပ်တန့်ရန် ထိရောက် သော လုပ်ဆောင်ချက်များ ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ယင်းသို့သော အပြုအမူများကို လုံးဝ လက်မခံကြောင်း ပြသရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊
- စစ်တပ်ထံသို့ လက်နက်၊ လေယာဉ်ဆီနှင့် ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုများ ရပ်တန့်နိုင်ရန် အစွမ်းကုန် အားထုတ်သင့်ကြောင်း၊ စစ်တပ်မှ ကျင့်သုံးနေသော ပြစ်ဒဏ်ကင်းလွတ်ခွင့်ကို မဖြစ်မနေ ချုပ်ငြိမ်းစေရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊
- လုံခြုံရေးကောင်စီအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေအား နိုင်ငံတကာရာဇဝတ် ခုံရုံးသို့ လွှဲပြောင်းတင်သွင်းကာ ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများအား တရားဥပဒေကြောင်းအရ ပြစ်ဒဏ်စီရင်ချမှတ်သင့်ကြောင်း၊
- ဤနေရာတွင် မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၌ လူငယ် (၂) ဦးအား အရှင်လတ်လတ် မီးရှို့ သတ်ဖြတ်ခဲ့ခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အချက်အလက်များ ပေးအပ်ရန် IIMM မှ ၂၇-၅-၂၀၂၄ ရက်နေ့က တောင်းဆိုချက်အား ကြိုဆိုပါကြောင်း၊ ယင်းမှာ စစ်တပ်မှ ကျူးလွန်ခဲ့သည့် ရာဇဝတ်မှုများဆိုင်ရာ သက်သေအထောက်အထား စုဆောင်းရေးနှင့် စစ်တပ်၏ ပြစ်ဒဏ် ကင်းလွတ်ခွင့်စက်ဝန်းအား ပြတ်တောက်သွားစေရေးအတွက် အပြုသဘောဆောင်သည့် အရွေ့ဖြစ်ပါကြောင်း၊
(၃) ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ထောက်ပံ့ကူညီမှု ချဲ့ထွင်ရေး
- မြန်မာအရေးကိစ္စ ယနေ့အချိန်အထိ ကြန့်ကြာနေခြင်းကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် မြန်မာအရေးကိစ္စကို အပိုင်းပိုင်းခွဲ၍ ချဉ်းကပ်ခြင်းထက် ထောင့်ပေါင်းစုံမှ ခြုံငုံ ချဉ်းကပ် ခြင်းဖြင့် ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်သည်မှာ ထင်ရှားကြောင်း၊
- မြန်မာအရေးကိစ္စသည် ဒေသတွင်းနှင့် အခြားနေရာဒေသများသို့ပါ စိမ့်ဝင် လျက်ရှိသောကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၊ ဒေသတွင်းနိုင်ငံများနှင့် ကုလ သမဂ္ဂအပါအဝင် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းအနေဖြင့် တက်ကြွစွာ ထိတွေ့ဆက်ဆံရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ယင်းသို့ လုပ်ဆောင်ရာတွင်လည်း မြန်မာပြည်သူများ၏ မျှော်မှန်းချက် အပေါ် အခြေခံရန် လိုအပ်ကြောင်း၊
- အာဆီယံ ဘုံသေဘာတူညီချက် (၅) ရပ်နှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီဆုံးဖြတ်ချက် အဆို ၂၆၆၉ (၂၀၂၂) တို့အား အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ခြင်းဆိုင်ရာ တိုးတက်မှု တစ်စုံတစ်ရာ မရှိသော်ငြား မိမိတို့အနေဖြင့် အာဆီယံနှင့် ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီတို့မှ မြန်မာအရေးကိစ္စအား ဖြေရှင်းပေးရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည့် အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုများကို အသိအမှတ်ပြုပါကြောင်း၊
- အဆိုပါ 5PC နှင့် UNSCR 2669 တို့အား အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်မှု မရှိသည့် အချက်ကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ကုလသမဂ္ဂ၊ အထူးအားဖြင့် လုံခြုံရေးကောင်စီနှင့် အာဆီယံတို့အနေဖြင့် နှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှုမရှိဘဲ ထိရောက်စွာ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင် ရမည့် အချိန်အခါ ကျသင့်နေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ လုံခြုံရေးကောင်စီအနေဖြင့် မြန်မာအရေး ကိစ္စအတွက် အာဏာသက်ရောက်မှုရှိသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခု ထပ်မံအတည်ပြုချမှတ် ခြင်းအားဖြင့် အာဆီယံ၏ လုပ်ငန်းများကို အားဖြည့်ပေးသင့်ကြောင်း၊ ဤနည်းလမ်းမှာ ပြည်သူများ၏ အသက်များကို ကယ်တင်၊ ကာကွယ်ပေးနိုင်မည့် အရေးပါသော နောက်ထပ်ခြေလှမ်းတစ်ခုဖြစ်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊
- မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် မစ္စ ဂျူလီဘစ်ရှ်ရှော့ အား ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ် ခန့်အပ်မှုအပေါ် ကြိုဆိုပါကြောင်းနှင့် ၎င်းနှင့် အတူ မြန်မာနိုင်ငံအရေးကိစ္စအား ရေရှည်တည်တံ့မည့် နည်းလမ်းဖြင့် ဖြေရှင်းနိုင်ရန် ပူးပေါင်းရှာဖွေသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ၏ အထူးကိုယ်စားလှယ်နှင့် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ်တို့အကြား ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်နှင့် အဓိပ္ပါယ်ရှိရှိ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားစေလိုကြောင်း၊
(ဓ) မြန်မာပြည်သူများ၊ အထူးသဖြင့် လူငယ်လူရွယ်များ၏ အနာဂတ်အား ပြန်လည်ရယူနိုင် မည့် တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းမှာ စစ်အာဏာရှင်စနစ် အပြီးတိုင် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းနှင့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု တည်ထောင်ရေးပင်ဖြစ်ကြောင်း၊
(န) မိမိအနေဖြင့် အာဆီယံ၊ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီနှင့် ကုလသမဂ္ဂတို့အား မြန်မာ နိုင်ငံအပေါ် မပျက်ကွက်ကြရန်နှင့် မြန်မာပြည်သူများ၏ မျှော်မှန်းချက်များနှင့်အညီ ထိရောက်သော အရေးယူဆောင်ရွက်ချက်များ ချမှတ်လုပ်ဆောင်ရန် ထပ်လောင်း တောင်းဆိုလိုပါကြောင်း၊ မြန်မာပြည်သူများ၏ အသက်ကို ကယ်တင်နိုင်ရန်၊ မြန်မာလူငယ်များ၏ အနာဂတ်၊ မြန်မာပြည်သူများ၏ အနာဂတ် ပြန်လည်ရယူပေးနိုင်ရန် လူခြုံရေးကောင်စီ၏ ထိရောက်သော အရေးယူမှု မလွဲမသွေ လိုအပ်နေသည်မှာ လွန်စွာ ထင်ရှားပါကြောင်း။
၄။ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် ပြောကြားခဲ့သည့် မိန့်ခွန်းအပြည့်အစုံ (အင်္ဂလိပ်ဘာသာ) အား ပူးတွဲဖော်ပြအပ်ပါသည်။
၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၉ ရက်
ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ရုံး၊ နယူးယောက်မြို့
Please check against the delivery
Statement by Ambassador Kyaw Moe Tun, Permanent Representative of the Republic of the Union of Myanmar to the United Nations at the Security Council Arria-formula Meeting on Myanmar
(New York, 29 May 2024)
Mr. Chair,
At the outset, I wish to extend my sincere appreciation to you, Mr. Chair and the Permanent Mission of the United Kingdom for convening today’s Arria-formula Meeting on Myanmar. I am also thankful to Ms. Lucia Elmi, Emergency Operations Director of UNICEF for her insightful briefing. It is indeed dire situation and painful for me to hear it.
This short video reflects loss of future of some youths. Many youths in Myanmar are experiencing similar situation of losing future. It is really heartbreaking.
I believe that you all hear their voices loud and clear.
The attempted illegal military coup and the military junta’s atrocities throughout the country have passed over three years. The military junta is constantly creating further chaos on the population.
I therefore welcome this opportunity to reflect on the grim reality, as well as to search for meaningful and effective ways to address the ongoing unspeakable tragedy unfolding in Myanmar.
I thank all member states for their statements expressing their support towards the people of Myanmar.
Excellencies, distinguish colleagues,
Let me start with disheartening situation on the ground. OCHA in its latest report claimed that Myanmar has entered a dangerous new chapter comprising civilian risks, resurging inter-communal tension and increasing displacement. Currently, over 3 million people are being internally displaced. 18.6 million people, amongst them 6 million children, are in need of humanitarian assistance. Sadly, the numbers continue growing.
Interrupted health-care, education, food insecurity and malnutrition, shortage of essential relief items and exposure to seasonal risks are few of the many challenges faced by IDPs regardless of their locations. People in non-conflict affected areas are also encountering junta’s atrocities affecting on their livelihoods.
As of May 2024, the numbers of people ruthlessly killed by the military junta have already exceeded 5,100. This is only the verified number.
The number of arbitrarily arrested and detained persons reached over 26,000 and continue rising.
Nearly 90,000 private properties were destroyed or burnt down by the indiscriminate attacks, aerial attacks and heavy artillery shelling of the junta forces.
Furthermore, the blatant disregard of domestic laws and violation of the international humanitarian law and international human rights law by the junta have deepened the sufferings of Myanmar people, especially women, children and youths.
Over last three years, the junta had committed numerous aerial attacks on and shelling of schools and other educational establishments. Their criminal and heinous behaviour have resulted in the deprivation of children’s right to education in Myanmar. We have been repeatedly witnessing our children’s loss of safe learning opportunity, seeing them studying inside bunkers and make-shift camps in the conflict-affected areas.
Besides education, children’s rights to health have been exploited. A significant number of children are still not able to access basic health and nutrition interventions due to insecurity and other forms of restriction.
Youths are heavily impacted by the military coup and its subsequent atrocities. Many youths including those I spoke personally with and those who sent me video messages, said that their future was destroyed and they are resolute to join the revolution to end the military dictatorship and to regain their future.
The military junta’s recent forced conscription exacerbated the deteriorating crises. Following the announcement of the forced conscription, every household, especially families with youngsters are instilled with fear. Many youths, boys or girls, are hiding and fleeing the country to escape from being unlawfully conscripted and used as human shields. Some of those, including their family members, enlisted for force conscription have committed suicide.
In Rakhine State, 1000 Rohingya men and boys were forcibly recruited by the military junta for deployment purposes to fight against the Arakan Army. The junta intentionally incites mistrust and communal violence in this delicate environment.
These are the undeniable facts prevailing in Myanmar. Even though the junta continues engaging misinformation/disinformation campaign against the people’s revolution, clearly, the military junta is a primary source of the crisis and instability in Myanmar and the region.
Despite various challenges and constraints, the National Unity Government together with the Ethnic Resistance Organizations and relevant stakeholders provide, through all possible ways and means, all necessary assistance including humanitarian, healthcare and education to all people in need. But the needs are still high.
Taking this opportunity, I wish to thank the UNHCR for the recent issuance of the Guidance Note on the International Protection Needs of People Fleeing Myanmar. I highly anticipate that all States could preserve and exercise to the calls provisioned in its Guidance Note. I also appeal all States to do so.
Excellencies and distinguish colleagues,
In view of our children and youths as our future and greatest assets for a peaceful, just, inclusive and prosperous country, the elected government of Myanmar put all efforts to protect and promote the right of the child in accordance with the Convention on the Rights of the Child.
However, hard-won progress on this area has been heavily disrupted due to the illegal military coup and its subsequent atrocities.
To reverse the course and bring the future back to our youths, the following actions are needed to be undertaken: -
1. Securing Unhindered humanitarian assistance
As much as we remain indebted to the donors, UN agencies and the UNCT together with all other involving stakeholders, it is important to secure unhindered access to humanitarian assistances to those in need, particularly those in conflict affected areas.
Providing effectively and timely of humanitarian assistance to the people in need is part of the protection of civilians.
For this reason, we continue to urge all actors and partners involved in this sector to develop humanitarian assistances measures in a predictable and sustainable manner and to cooperate with NUG and trusted partners on the ground as well as explore further for effective cross-border assistance.
2. Saving lives and Ensuring accountability
We all witness the military junta’s continue perpetrating various atrocities including crimes against humanity and war crimes across the country. It is imperative that the international community in particular the UN Security Council demonstrates zero tolerance on the military junta’s atrocities by taking effective measures to stop them. Therefore members of the international community should put utmost efforts to stop the flow of arms, weapons, jet fuel and financial support to the military junta. Such elements should be incorporated in the UNSC’s future resolution on Myanmar.
In the same vein, the military junta’s culture of impunity must end. The Security Council needs to refer the situation in Myanmar to the ICC in order to bring the perpetrators to justice.
Meanwhile, IIMM’s latest call on 27 May, alongside the mechanism’s previous requests, on the military to respond with information regarding the capture and burning alive of two young men in Magway region is welcoming. This presents another objective step towards collecting evidence of the crimes committed by the military junta and serves to break the perpetrators cycle of impunity.
3. Strengthening Regional and International Cooperation and Support
Being lingered to this date, it is evident that Myanmar’s issue requires a holistic approach instead of taking a piecemeal approach. Meanwhile, the crisis’s spillover effect to the region and beyond made clear the necessity of active engagement by the neighbouring and regional countries as well as the international community including the UN. Such engagement should base on the aspiration of the people of Myanmar.
So far, we acknowledge the respective efforts extended by ASEAN through the 5PC and the UNSC by the Resolution 2669 (2022) though there is no progress on their implementation.
Comprehending lack of progress on implementation of the 5PC and Resolution 2669, it is high time for the UN in particular the UNSC and ASEAN to collaborate effectively without further delay. The UNSC should complement the work of the ASEAN by adopting an enforcing follow-up SC resolution on Myanmar. It will be another critical step for the SC to save live and protect civilians.
Myanmar welcomes the appointment of H.E. Ms. Julie Bishop as UN Secretary-General’s Special Envoy on Myanmar, and I look forward to working with her for finding a sustainable solution for Myanmar.
At the same time, we would be encouraged to see extensive and meaningful cooperation between the ASEAN Chair’s Special Envoy and the UN SG’s Special Envoy on Myanmar.
Excellencies and distinguish colleagues,
In conclusion, we strongly believe that the only way to bring the future back to the people of Myanmar especially youths is ending the military dictatorship and building a federal democratic union.
Therefore I wish to appeal the ASEAN, UN Security Council and the UN do not fail Myanmar again and take effective action in accordance with the aspiration of the people of Myanmar. The UN Security Council’s effective action is clearly needed to save lives and bring back the future of our young generation as well as the future of all people.
I thank you.
*****
