Statement by Ambassador Kyaw Moe Tun, Permanent Representative of the Republic of the Union of Myanmar to the United Nations, at Open Debate of UNSC on Women, Peace and Security: Towards the 25th Anniversary of Resolution 1325, held on 7 March 2023
[Below Myanmar Text]
သတင်းအဖြစ်ထုတ်ပြန်ချက်
ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီတွင် ဆုံးဖြတ်ချက်အဆို (၁၃၂၅) အတည်ပြုချမှတ်မှု (၂၅) နှစ် ပြည့်မြောက်ရန်ရှိသည့် အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးနှင့်ပတ်သက်၍ ကျင်းပသည့် Open Debate ၌ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်း က ပြည်သူများ၏ ဆန္ဒနှင့် သန္နိဌာန်ချထားမှုတို့မှာ ရှင်းလင်းတိကျပြတ်သားကြောင်း၊ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကျဆုံးချိန်အထိ၊ ဒီမိုကရေစီပြန်လည်ထွန်းကားလာသည်အထိ၊ ဖယ်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတော် တည်ဆောက်နိုင်သည်အထိ မိမိတို့၏ ခုခံတော်လှန်ရေးကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့
(နယူးယောက်မြို့၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၇ ရက်)
၁။ နယူးယောက်မြို့အခြေစိုက် ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်ရှိ လုံခြုံရေးကောင်စီတွင် ယင်းကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အဆို (၁၃၂၅) အား အတည်ပြုချမှတ်မှု (၂၅) နှစ် တင်းတင်းပြည့်မြောက်သည့် နှစ်ပတ်လည် အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးခေါင်းစဉ်ဖြင့် Open Debate တစ်ရပ်ကို ၇-၃-၂၀၂၃ ရက် (အင်္ဂါနေ့) တွင် ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပြီး UN Women ၏ အလုပ်အမှုဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှူး Ms. Sima Sami Bahous၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကြက်ခြေနီအသင်းဥက္ကဋ္ဌ H.E. Mirjana Spoljaric Egger၊ Chairperson of the AU for WPS ၏ အထူးကိုယ်စားလှယ် H.E. Bineta Diop နှင့် 2011 Nobel Peace Laureate Ms. Leymah R. Gbowee တို့မှ ဦးဆောင်ဆွေးနွေးလျက် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်များနှင့် ဝန်ကြီးများမှ ပါဝင်ဆွေးနွေးကြရာ ကုလသမဂ္ဂ ဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းမှလည်း တက်ရောက်၍ မိန့်ခွန်းပါဝင်ပြောကြားခဲ့ပါသည်။
၂။ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် ပြောကြားခဲ့သည့် မိန့်ခွန်းတွင် အောက်ဖော်ပြပါ အဓိကအချက်များ ပါဝင်ပါသည်-
(က) လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အဆို (၁၃၂၅) အား အတည်ပြုချမှတ်မှု (၂၅) နှစ် ပြည့်မြောက်ရန် ရှိသည့်အချိန်တွင် အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးတို့နှင့် ဆက်စပ်၍ ပြန်လည်သုံးသပ်ရန် အမှန်တကယ်သင့်လျော်၍ အရေးပါကြောင်း၊ မိမိတို့၏ အသိုက်အဝန်းသည် အကြမ်းဖက်သောပဋိပက္ခများ၊ စစ်အာဏာသိမ်းမှုများ၊ မတရားရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ရခြင်းများနှင့် ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ယနေ့အချိန်အထိ ဆက်လက်ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း၊ အမျိုးသမီးများအနေဖြင့် အကြမ်းဖက်ပဋိပက္ခများ၏ အကျိုးဆက်ကို မမျှမတခံစားနေရပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်များနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ကြိုးပမ်းအားထုတ် မှုများအတွက် ပါဝင်အားဖြည့်ပေးခြင်းမှ ဟန့်တားခံနေရကြောင်း၊
(ခ) ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ အစီရင်ခံစာအရ “အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေး” နှင့် အမျိုးသမီးလူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်ပေးသူများအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ အသံများကို ဆိတ်သုဉ်းစေရန်နှင့် ပြည်သူ့ရေးရာအခန်းကဏ္ဍများတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်းမှ တားဆီးနိုင်ရန် ပစ်မှတ်ထားခံနေရကြောင်း၊
(ဂ) မိမိတို့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ၌ မတရားစစ်အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ပွားခဲ့ ပြီးနောက် စစ်တပ်အနေဖြင့် အမျိုးသမီး လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်ပေးသူများ အပါအဝင် အမျိုးသမီး ဆန္ဒထုတ်ဖော်သူအများအပြားကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း၊ ထို့ပြင် အမျိုးသမီးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ထောင်ပေါင်းများစွာကိုလည်း မတရားဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်း ချုပ်နှောင်ကာ ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်စဉ်တွင်လည်း လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာစော်ကားမှုနှင့် ဆိုးရွားစွာဆက်ဆံခြင်းများကိုလည်း ပြုလုပ်လျက်ရှိသည်ဟု သိရှိရကြောင်း၊
(ဃ) အဓိကအားဖြင့် စစ်တပ်သည် ရွေးကောက်ခံအရပ်သားအစိုးရမှ နိုင်ငံရေးပါဝင်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ ခက်ခက်ခဲခဲရရှိထားသည့် ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုများကို နောက်ပြန်ဆွဲခဲ့ကြောင်း၊ ဥပမာအားဖြင့် စစ်တပ်က အမျိုးသမီးများ၏ အခန်းကဏ္ဍ အဓိကပါဝင်သည့် အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများကို ပစ်မှတ်ထားကာ ယမန်နှစ် အောက်တိုဘာလတွင် “အဖွဲ့အစည်းမှတ်ပုံတင်ခြင်းဥပဒေ” အသစ်တစ်ရပ်ကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ကြောင်း၊ ယင်းဥပဒေအရ အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့် စစ်တပ်လက်အောက်တွင် မဖြစ်မနေ မှတ်ပုံတင်သွင်းရန် တောင်းဆိုထားပြီး ၎င်းတို့၏ တားမြစ်ချက်များကို ချိုးဖောက်ပါက အကျဉ်းချခံရမည့် ကာလကိုလည်း ဖော်ပြထားကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အစီအမံများတွင် ပါဝင်နေသည့် အမျိုးသမီးများ၏ ပါဝင်မှုနှင့် အခန်းကဏ္ဍတို့ကို ထိပါးလျက်ရှိကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ အမျိုးသမီးများအနေဖြင့် ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကြာ ခံစားခွင့်ရရှိခဲ့သော နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးအခွင့်အရေးများကို သိသိသာသာ ဆုံးရှုံးလျက်ရှိကြောင်း၊
(င) ယမန်နေ့က (၆၇) ကြိမ်မြောက် Commission on the Status of Women တွင် “Using Technology to Promote Gender Equality and the Empowerment of Women and Girls in Myanmar” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည့် Side Event တွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ ရဲစွမ်းသတ္တိ ပြည့်ဝသော အမျိုးသမီးလူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်သူများက မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆိုးရွားစွာဖြစ်ပေါ်နေသည့် အမျိုးသမီးများနှင့် မိန်းကလေးများ၏ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများကို နိုင်ငံတကာအား ချပြခဲ့ကြောင်း၊ စစ်တပ်အနေဖြင့် အမျိုးသမီးများနှင့် မိန်းကလေးများအပေါ် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်ရာတွင် လူအစုလိုက် အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ မတရားသတ်ဖြတ်ခြင်း၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာစော်ကားခြင်းနှင့် အကြမ်းဖက်မှု ပြုကျင့်ခြင်းတို့နှင့် ဥပဒေမဲ့ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခြင်းတို့အပြင် ပြည်သူများ၏ လက်ကိုင်ဖုန်းများကို လမ်းမများပေါ်နှင့် နေအိမ်များတွင် တရားလက်လွတ်သိမ်းဆည်းခြင်းနှင့် စစ်ဆေးခြင်းတို့ကိုလည်း ပြုလုပ် လျက်ရှိကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ရာ အမျိုးသမီးလူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်သူများအနေဖြင့် ကြီးမားသောအန္တရာယ် များနှင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း၊ မျက်မှောက်အခြေအနေတွင် စစ်တပ်၏ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ မတရားစစ်အာဏာသိမ်းမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်စာမျက်နှာတွင် တစ်စုံတစ်ရာရေးသား ဖော်ပြထားလျှင်ပင် ဖမ်းဆီးလျက်ရှိကြောင်း၊ မြန်မာပြည်သူများအနေဖြင့် နေ့စဉ်နှင့်အမျှ အကြောက်တရား ဖြင့် နေထိုင်နေရကြောင်း၊
(စ) ပြည်သူများအနေဖြင့် စစ်အာဏာရှင်၏ အုပ်ချုပ်မှုကို လုံးဝဆန့်ကျင်ကြောင်း၊ ၎င်းတို့အနေဖြင့် စစ်တပ်၏ လက်အောက်တွင် နေထိုင်ပါက အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးများကို ချိုးဖောက်ခံရမည်ဟု ကောင်းမွန်စွာ သိရှိနားလည်ကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ရာ ၎င်းတို့၏ အသက်အိုးအိမ်များကို ကယ်တင်နိုင်ရန်အတွက် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းထံမှ ထိရောက်သော အရေးယူဆောင်ရွက်ချက်များကို တောင်းဆိုခဲ့ပြီးဖြစ် ကြောင်း၊ သို့သော် မြန်မာပြည်သူများ၏ တောင်းဆိုမှုမှာ ယနေ့တိုင် ရရှိခြင်းမရှိသေးကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ပြည်သူများအနေဖြင့် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်နှင့် နီးစပ်ရာ လူ့အသိုက်အဝန်းများကို ခုခံကာကွယ်ပေးရန်၊ ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်ထွန်းကားစေရန်၊ လွတ်လပ်ခွင့်နှင့် အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးကို ကာကွယ်ရန် အခြားသော ရွေးချယ်စရာနည်းလမ်းမရှိတော့သည့်အခြေအနေတွင် လက်နက်ကိုင်ဆောင်လာရခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊
(ဆ) ပြည်သူ့ခုခံတော်လှန်စစ်တွင် အမျိုးသမီးများနှင့် မိန်းကလေးများက ရှေ့တန်းမှ ပါဝင်လျက်ရှိပြီး အရေးပါသောနေရာများမှ ပါဝင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ ယင်းကဏ္ဍများအနက် မီးမောင်းထိုးပြလိုသည့် ကဏ္ဍတစ်ခုမှာ ဒစ်ဂျစ်တယ်ပစ္စည်းများကို အသုံးပြု၍ စစ်တပ်၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော လုပ်ရပ်များကို မှတ်တမ်းတင်ခြင်းနှင့် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများသို့ ပေးပို့သည့် လုပ်ဆောင်ချက်တို့ကို ဖော်ပြလိုကြောင်း၊
(ဇ) မိမိတို့အနေဖြင့် အမျိုးသမီးများနှင့် မိန်းကလေးငယ်များအပါအဝင် ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးအတွက် ငြိမ်းချမ်း၍ လုံခြုံမှုရှိသော ရပ်ဝန်းတစ်ခုကို ဖန်တီးပေးရန် ကတိကဝတ်ပြုကြောင်း၊ စစ်တပ်အနေဖြင့် အမျိုးသမီးများ၏ အသံများကို ဆိတ်သုဉ်းစေရန် အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ အင်တိုက်အားတိုက် ပစ်မှတ်ထားလျက်ရှိသော်လည်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရအနေဖြင့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပဋိညာဉ်နှင့်အညီ အရပ်ဖက်အင်အားစုများနှင့် ပူးပေါင်းကာ ပြည်သူဗဟိုပြု ချဉ်းကပ်မှုပုံစံဖြင့် အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အာဂျင်ဒါ (WPS agenda) အား တိုးမြှင့်ဖော်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊
(ဈ) သို့ဖြစ်ပါ၍ စစ်တပ်၏ အခြေအမြစ်မရှိသော ကတိများဖြင့် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းအနေဖြင့် လိမ်လည်လှည့်ဖြားခြင်း မခံရစေရန် သတိချပ်ရမည်မှာ အရေးကြီးပါကြောင်း၊ စစ်တပ်သည် နိုင်ငံတကာပြစ်မှုများကို ကျူးလွန်နေပြီး အကြမ်းဖက်မှုများကို ဖန်တီးကာ ပြည်သူများ၏ နေအိမ်များနှင့် ကျေးရွာများကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးနေသည့်အပြင် ပြည်သူများကို မတရားဖမ်းဆီးခြင်းနှင့် သတ်ဖြတ်ခြင်းတို့ကိုပါ ကျူးလွန်နေေကြာင်း၊
(ည) ပြည်သူများ၏ ဆန္ဒနှင့် သန္နိဌာန်ချထားမှုတို့မှာ ရှင်းလင်းတိကျပြတ်သားကြောင်း၊ စစ်အာဏာရှင်စနစ် ကျဆုံးချိန်အထိ၊ ဒီမိုကရေစီပြန်လည်ထွန်းကားလာသည်အထိ၊ ဖယ်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတော် တည်ဆောက်နိုင်သည်အထိ မိမိတို့၏ ခုခံတော်လှန်ရေးကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊
(ဋ) ထို့ကြောင့် လုံခြုံရေးကောင်စီအနေဖြင့် ရှိနှင့်ပြီးသော လုပ်ဆောင်နိုင်သည့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များအားလုံး ကို အသုံးပြုကာ မြန်မာပြည်သူများ၏ မျှော်မှန်းချက်ပြည့်ဝနိုင်စေရေးအတွက် ခိုင်မာသောလုပ်ဆောင်ချက် များကို ချမှတ်ဖော်ဆောင်ပေးရန် တောင်းဆိုလိုကြောင်း၊ သို့မှသာ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးကဏ္ဍတို့တွင် အမျိုးသမီးများက အဓိပ္ပါယ်ပြည့်ဝစွာ ပါဝင်အားဖြည့်ပံ့ပိုးပေးနိုင်မည့် အရပ်ဖက်ရပ်ဝန်းတစ်ခုကို ဖန်တီးပေးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း။
၃။ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် ပြောကြားခဲ့သည့် မိန့်ခွန်းအပြည့်အစုံ (အင်္ဂလိပ်ဘာသာ) အား ပူးတွဲဖော်ပြအပ်ပါသည်။
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၇ ရက်
ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ရုံး၊ နယူးယောက်မြို့
Please check against delivery
Statement by Ambassador Kyaw Moe Tun, Permanent Representative of the Republic of the Union of Myanmar to the United Nations
at Open Debate of UNSC on Women, Peace and Security: Towards the 25th Anniversary of Resolution 1325
(New York, 7 March 2023)
Madam President,
I wish to congratulate Mozambique for assuming the Presidency of the Security Council for this month and thank you for organizing this important open debate. I also thank the briefers for their insightful statements this morning.
Madam President,
As we approach the 25th anniversary of the adoption of resolution 1325, it is critical and timely that we reflect upon the nexus of women, peace and security. The fabrics of our society continue to face threats from violent conflicts, military coups, forced displacements and climate crises. Women are disproportionately impacted by violent armed conflicts and face additional institutional obstacles to contribute to the peace processes and security efforts. Thus, it is imperative to take a gender-responsive approach in peacemaking and security measures to fully advance the WPS agenda.
Madam President,
According to the SG’s report on “women, peace and security”, women human rights defenders have increasingly been targeted with attacks that silence their voices and prevent them from participating in public life.
In my country Myanmar, following the illegal coup attempt in February 2021, the military has killed many women protesters, including women human rights defenders. Thousands of women activists have been arbitrarily arrested and several cases of abuse and ill-treatment during detention have been reported.
The military junta has also rolled back the progress on political inclusivity that was made during the elected civilian government. For instance, the military introduced a new law called “the Organizations Registration Law” in October last year to target civil society, where women play a prominent role. The law demands NGOs and civil society groups to make a compulsory registration with the junta and introduces prison terms for violations of its prohibitions. It is compromising the role and participation of women in peace and security agenda. Clearly women in Myanmar started experiencing of rapid disappearance of the political and economic rights they enjoyed for a decade.
Yesterday at the side-event of the 67th Session of CSW entitled “Using Technology to Promote Gender Equality and the Empowerment of Women and Girls in Myanmar”, the brave women human rights defenders from Myanmar informed the international community of alarming human rights situation of women and girls in Myanmar. In addition to atrocities against women and girls including massacre, killing, rape, sexual violence, and arbitrary arrest, the junta’s forces conduct seizure of and surprise checks on citizen’s mobiles on the streets and at their homes. Women HRDs are facing huge risks. The security forces even arrested people for having a Facebook post that was critical of their illegal coup attempt.
People in Myanmar are living with fear every day.
People reject the military rule. They know how their basic human rights are being exploited under military rule. The people of Myanmar have called for the international community to take decisive action to save lives. The earnest appeal of the people has not been met with any effective action yet. As such the people have no choice but have to take up arms to defend themselves and their communities, to restore democracy, to protect their freedom and their basic human rights.
Women and girls are forefront in this people’s resistance against the military junta. They play various important roles. One role that I wish to point out is that women human rights defenders record the military junta’s atrocities and disseminate them to relevant international organizations by using digital devices.
Madam President,
We are committed to create a peaceful place for everyone including women and girls. While the military was desperately targeting civil society to diminish the voices of women, the National Unity Government of Myanmar, in line with the Federal Democracy Charter, took a people-centered approach to advance the WPS agenda through civic actors.
Therefore, it is imperative to remind that the international community should not be deceived by the military junta’s unfounded promises. They are committing international crimes, creating violence, burning houses and villages, engaging arbitrary arrest and killing people.
The aspiration and determination of the people of Myanmar is crystal clear, our resistance will continue until the end of the military dictatorship, the restoration of democracy, building of a federal democratic union.
In this regard, I appeal the Security Council to use all tools at its disposals to take decisive actions to meet the Myanmar people’s aspiration. In doing so, it will create a civic space conducive to the meaningful participation and contribution of women in peace and security sectors in Myanmar.
I thank you.
*****
Comments