Statement by Ambassador Kyaw Moe Tun, Permanent Representative of the Republic of the Union of Myanmar to the United Nations, at General Discussion on the Report of the Human Rights Council at the Third Committee of the 78th session of the UNGA, held on 1 November 2023
[Below Myanmar Text]
သတင်းအဖြစ်ထုတ်ပြန်ချက်
(၇၈) ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ၏ တတိယကော်မတီအစည်းအဝေး၌ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ အစီရင်ခံစာနှင့်ပတ်သက်၍ အထွေထွေဆွေးနွေးမှုအစီအစဉ်တွင် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်း က စစ်တပ်မှ ပြည်သူများအပေါ် ကျူးလွန်သည့် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုများ၊ စစ်ရာဇဝတ်မှုများ အပါအဝင် ကြီးလေးသော နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှုများအတွက် စုဆောင်းရယူထားသည့် ခိုင်လုံသော သက်သေအထောက်အထားများကို အလဟဿ မဖြစ်စေသင့်၊ မိမိတို့အနေဖြင့် တာဝန်ခံမှုရှိစေရေးနှင့် တရားမဝင်စစ်အာဏာသိမ်းမှု ကာလအလွန်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပြန်လည်ရင်ကြားစေ့ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များအတွက် အဆိုပါသက်သေအထောက်အထားများကို လိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့
(နယူးယောက်မြို့၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁ ရက်)
၁။ နယူးယောက်မြို့၌ ကျင်းပလျက်ရှိသည့်(၇၈) ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ လူမှုရေး၊ လူသားချင်းစာနာမှုနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာကော်မတီ (တတိယကော်မတီ) ၌ ၁-၁၁-၂၀၂၃ ရက် (ဗုဒ္ဓဟူးနေ့) တွင် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ (Human Rights Council – HRC) ၏ အစီရင်ခံစာနှင့် ပတ်သက်၍ အထွေထွေဆွေးနွေးမှုအစီအစဉ်အား ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ရာ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်း က ပါဝင်၍ မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။
၂။ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် ပြောကြားခဲ့သည့် မိန့်ခွန်းတွင် အောက်ဖော်ပြပါအချက်များ အဓိက ပါဝင်ပါသည်-
(က) မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပို၍ ဆိုးရွားလာပြီး ထုတ်ဖော်ပြောကြား၍ မရနိုင်အောင် ကြေကွဲဖွယ် ကောင်းသည့် လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေသည် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ အလေးအနက်ထားအာရုံစိုက်မှုကို များစွာလိုအပ်သော အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်ပါကြောင်း၊
(ခ) ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း မတရား စစ်အာဏာသိမ်းပြီးချိန်မှစ၍ လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေသည် အနိမ့်ဆုံးသို့ ကျဆင်းကာ ယိုယွင်းပျက်စီးလာခဲ့ပြီး တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှုမှာ လုံးဝပျက်သုဉ်းလျက်ရှိကြောင်း၊ တရားမဝင် အာဏာသိမ်းစစ်တပ်မှ ပြည်သူများ အပေါ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်နှင့် စနစ်တကျ ကျူးလွန်လျက်ရှိသော အကြမ်းဖက် ရက်စက်မှုများသည် မြန်မာပြည်သူများ၏ အသက်ရှင်နေထိုင်ခွင့်နှင့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးလုံခြုံမှုတို့ အပါအဝင် အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးများကို ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိကြောင်း၊
(ဂ) တာဝန်ယူမှု ကင်းမဲ့သော စစ်တပ်သည် ပြည်သူများ၏ စိတ်ဆန္ဒအလျောက် အစိုးရအား ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခွင့်ကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း မျက်ကွယ်ပြုခဲ့သည့်အပြင် တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုနှင့် စီးပွားရေးကဏ္ဍတို့အား ဖျက်ဆီးခြင်း၊ စွမ်းဆောင်ရည်မရှိခြင်းနှင့် အလွန်အမင်း အဂတိလိုက်စားမှုတို့ကြောင့် ပြည်သူများ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ခွင့်နှင့် သင့်တင့်မျှတသော လူနေမှုအဆင့်အတန်းဖြင့် နေထိုင်ခွင့်တို့ကို ထိခိုက်စေခဲ့ကြောင်း၊
(ဃ) ယခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အကြမ်းဖက်မှုမှအပ အခြားမည်သည်ကိုမျှ စွမ်းဆောင်နိုင်ခြင်း မရှိသော စစ်တပ်၏ လက်အောက်တွင် လူ့အခွင့်အရေးအား လေးစားလိုက်နာရန်နှင့် ကာကွယ်ရန် အလွန်ခက်ခဲပါကြောင်း၊ သို့သော် တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု ရှိခြင်းဖြင့်သာ လူ့အခွင့်အရေးကို ကာကွယ်နိုင်မည်ဟု မိမိတို့အားလုံး သိရှိနားလည်ကြောင်း၊
(င) မြန်မာနိုင်ငံတွင် တရားဥပဒေ ပြန်လည်စိုးမိုးစေရန်နှင့် တရားမျှတမှု ရှိစေရေးအတွက် ပြည်သူများက ကျရှုံးနေသည့် မတရား စစ်အာဏာသိမ်းမှုအား အပြီးတိုင် ချုပ်ငြိမ်းရန်နှင့် ထိရောက်သော၊ အားလုံးပါဝင်သော၊ တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှု ပြည့်ဝသော ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီအုပ်ချုပ်ရေးအား တည်ထောင်ရန် အစွမ်းကုန် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက် ရှိကြောင်း၊
(စ) ထို့အတူ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ပြန်လည်ဖော်ဆောင်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းမှုတွင် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီက အရေးကြီးသည့်အခန်းကဏ္ဍမှ ဆက်လက်ပါဝင်လျက်ရှိကြောင်း၊ မိမိတို့အနေဖြင့် တရားမဝင်စစ်တပ်မှ ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့် ကျူးလွန်လျက်ရှိသော လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများအား ဆက်လက် စောင့်ကြည့်ရန် လိုအပ်ပါကြောင်း၊
(ဆ) စစ်တပ်မှ ပြည်သူများအပေါ် ကျူးလွန်သည့် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုများ၊ စစ်ရာဇဝတ်မှုများ အပါအဝင် ကြီးလေးသော နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှုများ အတွက် စုဆောင်းရယူထားသည့် ခိုင်လုံသော သက်သေအထောက်အထားများကို အလဟဿ မဖြစ်စေသင့်ကြောင်း၊ မိမိတို့အနေဖြင့် တာဝန်ခံမှု ရှိစေရေးနှင့် တရားမဝင် စစ်အာဏာသိမ်းမှု ကာလအလွန်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပြန်လည်ရင်ကြားစေ့ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များအတွက် အဆိုပါသက်သေအထောက်အထားများကို လိုအပ်မည်ဖြစ် ကြောင်း၊
(ဇ) သို့ဖြစ်ပါ၍ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီအနေဖြင့် အထူးအစီရင်ခံစာတင်သွင်းသူ၏ လုပ်ပိုင်ခွင့်၊ OHCHR ၏ အစီရင်ခံခွင့်အာဏာနှင့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး ယန္တရား (IIMM) တို့အား ဆက်လက် ပံ့ပိုးအားဖြည့်ပေးသင့်ကြောင်း၊
(ဈ) အထူးအားဖြင့် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီမှ မြန်မာနိုင်ငံအရေးကိစ္စအပေါ် ဆက်လက် အာရုံစိုက်မှု ရှိသည့် အတွက် မြန်မာပြည်သူများက ကျေးဇူးတင်ရှိပါကြောင်း၊
(ည) လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ အနေဖြင့် ယခုနှစ်အတွင်း၌မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ဆုံးဖြတ်ချက် (၂) ခု အပါအဝင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလမှစတင်၍ ဆုံးဖြတ်ချက် စုစုပေါင်း (၇) ခု ချမှတ်ပေးခဲ့ကြောင်း၊ ဆုံးဖြတ်ချက်အားလုံးကို မဲခွဲခြင်း မရှိဘဲအတည်ပြုနိုင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ဤသည်မှာ ဆုံးဖြတ်ချက်များတွင် ပါဝင်သည့် တောင်းဆိုချက်များကို ကောင်စီအဖွဲ့ဝင်များက လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲ ထောက်ခံအားပေးခဲ့သည့် အဓိပ္ပါယ်ကို ဆောင်ကြောင်း၊ သို့ရာတွင် ဆုံးဖြတ်ချက် မည်မျှချမှတ်နိုင်ခြင်းနှင့် ထုတ်ပြန်ချက်မည်မျှ ထုတ်ပြန်နိုင်ခြင်းတို့က ပဓာနမကျဘဲ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများ၏ ပင်မအရင်းအမြစ်ပြဿနာကို အမှန်တကယ်ဖြေရှင်းခြင်းကသာလျှင် အရေးကြီးကြောင်း၊
(ဋ) အဆိုပါအချက်အပေါ်အခြေခံ၍ မြန်မာနိုင်ငံအရေးကိစ္စအား နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ခုံရုံးသို့ လွှဲပြောင်းတင်သွင်းရန် ကြိမ်ဖန်များစွာ တောင်းဆိုခဲ့သည့် ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး၏ တောင်းဆိုချက်ကို အလေးအနက်ထား ဂရုပြုစေလိုပါကြောင်း၊ ယခုအခါ စစ်တပ်မှ အကျိုးခံစားလျက်ရှိသော ဒဏ်ခတ်ခြင်းမခံရသည့် အစဉ်အလာကို အပြီးတိုင် ရပ်တန့် ရန် အထူးလိုအပ်ကြောင်း၊ ထို့နည်းတူ အကြမ်းဖက်မှုများ ရပ်တန့်ရန်၊ ဒီမိုကရေစီနှင့် တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးတို့အား ပြန်လည်အသက်သွင်းရန် လိုအပ်ပါကြောင်း၊ ထို့ပြင် ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးက မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပွားနေ သည့် အဖြစ်ဆိုးများ ချုပ်ငြိမ်းစေရေးအတွက် အတွေးအခေါ်အသစ်များ ချမှတ်ရန်လည်း တောင်းဆိုခဲ့ကြောင်း၊
(ဌ) ဤနည်းအားဖြင့် တတိယကော်မတီတွင် တင်သွင်းမည့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အဆိုမူကြမ်း တွင်လည်း လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီမှ ယခုနှစ်အတွင်း အတည်ပြုချမှတ်ခဲ့သည့် ဆုံးဖြတ်ချက် (၂) ခုပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များပါ အချက်အလက်များကို လုံလောက်သင့်လျော်စွာ ထည့်သွင်းသင့်သည်ဟု အလေးထားပြောကြားလိုပါကြောင်း၊ သို့မှသာ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပကတိ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် အခြေအနေများကို မှန်ကန်စွာ ထင်ဟပ်စေနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအရေးကိစ္စအား ရေရှည်တည်တံ့သော ဖြေရှင်းနိုင်မည့် နည်းလမ်းကို ရှာဖွေနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊
(ဍ) ကုလသမဂ္ဂ ပင်မအဖွဲ့အစည်းများဖြစ်ကြသည့် အထွေထွေညီလာခံ၊ လုံခြုံရေးကောင်စီ၊ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီနှင့် နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ခုံရုံးနှင့်တကွ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးတို့အနေဖြင့် ပြတ်သားသော အရေးယူဆောင်ရွက်ချက်များကို အရေးတကြီး ချမှတ်ရန်လိုအပ်နေသည်မှာ ထင်ရှားပါကြောင်း၊
(ဎ) သို့ဖြစ်ပါ၍ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီအနေဖြင့် တရားမဝင် စစ်တပ်မှ ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့်နှင့် စနစ်တကျ ကျူးလွန်နေသည့် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများကို ရပ်တန့်ရန် ဆန်းသစ်သော အတွေးအခေါ်များ၊ တီထွင်ကြံဆမှုများမှ တစ်ဆင့် ထိရောက်သော ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချမှတ်ရန်နှင့် အထွေထွေညီလာခံနှင့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံချင်းစီ အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်စပ်လျဉ်းသည့် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ လုပ်ငန်းများအား ပါဝင် အားဖြည့်ပေးနိုင်မည့် လုပ်ဆောင်ချက်များကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် တိုက်တွန်းတောင်းဆိုလိုပါကြောင်း။
၃။ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် ပြောကြားခဲ့သည့် မိန့်ခွန်းအပြည့်အစုံ (အင်္ဂလိပ်ဘာသာ) အား ပူးတွဲဖော်ပြအပ်ပါသည်။
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁ ရက်
ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ရုံး၊ နယူးယောက်မြို့
Please check against delivery
Statement by Ambassador Kyaw Moe Tun, Permanent Representative of the Republic of the Union of Myanmar to the United Nations
at General Discussion on the Report of the Human Rights Council
at the Third Committee of the 78th session of the UNGA
(New York, 1 November 2023)
Mr. Chair,
Myanmar thanks Ambassador Vaclav Balek, the President of the Human Rights Council, for his briefing and the Council’s report.
As you are well aware, the worsening human rights situation and unspeakable tragedy unfolding in my country Myanmar is one of the serious situations that require greater attention of the Human Rights Council.
Since the illegal military coup in 2021, the situation has deteriorated to the lowest, with the collapse of the rule of law. The illegal military junta’s widespread and systematic campaign of brutal violence against the civilian population has been threatening Myanmar people’s fundamental human rights including their rights to life and personal security.
Their democratic right to elect their own government was blatantly disregarded by the unaccountable military. The junta’s destruction of the rule of law and business environment, incompetence and deep corruption have denied the people their right to development and adequate living standards.
It is extremely hard to promote respect for human rights under a military junta that is capable of nothing but brutality. We all know that human rights are to be protected by the rule of law. To restore the rule of law and justice, Myanmar people are doing everything they can: to end the failing illegal coup and establish a system of Federal Democratic governance with effective, inclusive and accountable institutions.
Among the ongoing efforts to bring peace and development to Myanmar, the Human Rights Council continues to play a crucial role. We need continued monitoring and verification of the illegal junta’s widespread human rights violations. The evidence of serious international crimes including crimes against humanity and war crimes being committed against Myanmar people must not be in vain over time. We need them for accountability and for the eventual reconciliation in post-coup Myanmar.
For these reasons, the HRC should continue to support Special Rapporteur mandate, OHCHR’s reporting mandate and the Independent Investigative Mechanism for Myanmar.
Myanmar people appreciate the Human Rights Council for paying attention and responding to their suffering. Since February 2021, the Council has adopted a total of 7 resolutions on Myanmar including two this year - all adopted without a vote. This means that the calls in the resolutions were made with the overwhelming support of the membership. However, it is not the number of resolutions or statements that matter. What matter most is to actually address the root causes of the ongoing atrocious violations of human rights in Myanmar.
Accordingly, I wish to emphasize hereby the repeated call of the UN High Commissioner for Human Rights to refer the situation of Myanmar to the ICC. It is urgently needed to terminate the culture of total impunity enjoyed by the military junta, and thereby end the violence and restore democracy and rule of law in Myanmar. He also called for taking new thinking on Myanmar to bring this unspeakable tragedy to an end.
Taking this opportunity I wish to stress that the resolution related to Myanmar presented at this Third Committee should include at minimum adequately and fairly elements of the two resolutions adopted at the HRC this year in order to reflect rightly the situation on the ground and find a way forward towards the sustainable solution to the crisis in Myanmar.
Clearly, bold measures are urgently needed by the UN organs, namely UNGA, UNSC, HRC and ICC as well as ICJ in this regard.
Therefore we urge the HRC to take additional measures with new and innovative thinking to stop the widespread and systematic violations of human rights by the illegal military junta. Similarly, the General Assembly and individual member states should take necessary measures to complement the Council’s work regarding Myanmar.
I thank you.
*****
