Statement by Ambassador Kyaw Moe Tun, Permanent Representative of the Republic of the Union of Myanmar to the United Nations, at the General Debate of the 16th Session of the Conference of States Parties to the Convention on the Rights of Persons with Disabilities, held on 15 June 2023
[Below Myanmar Text]
သတင်းအဖြစ်ထုတ်ပြန်ချက်
မသန်စွမ်းသူများ အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်ဝင် နိုင်ငံများ၏ (၁၆) ကြိမ်မြောက် ညီလာခံ၌ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်း ကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါသည် မသန်စွမ်းသူများအပါအဝင် ထိရှလွယ်သောအုပ်စုများအတွက် ကြီးမားသော စိန်ခေါ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ် စေခဲ့ပြီး၊ တရားမဝင်စစ်အာဏာသိမ်းမှုနှင့် စစ်တပ်၏ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများက ယင်းစိန်ခေါ်မှုများကို ပိုမိုဆိုးရွားစေခဲ့ကာ၊ မသန်စွမ်းသူဦးရေ ပို၍ မြင့်တက်လာခဲ့သည်ကို ထောက်ပြခဲ့
(နယူးယောက်မြို့၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၅ ရက်)
၁။ နယူးယောက်မြို့ အခြေစိုက် ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်တွင် မသန်စွမ်းသူများ အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်ဝင်နိုင်ငံများ၏ (၁၆) ကြိမ်မြောက် ညီလာခံ (16th Session of the Conference of States Parties to the Convention on the Rights of Persons with Disabilities) အား ၁၃-၆-၂၀၂၃ ရက် (အင်္ဂါနေ့) မှ ၁၅-၆-၂၀၂၃ ရက် (ကြာသပတေးနေ့) အထိ ကျင်းပပြုလုပ်လျက်ရှိပါသည်။ အဆိုပါအစည်းအဝေးတွင် “Harmonizing national policies and strategies with the CRPD: achievements and challenges” ခေါင်းစဉ်ကို ပင်မခေါင်းစဉ်အဖြစ်လည်းကောင်း၊ “Ensuring equal access to and accessibility of sexual and reproductive health services for persons with disabilities”၊ “Digital accessibility for persons with disabilities” နှင့် “Reaching the under-represented groups of persons with disabilities” တို့ကို ခေါင်းစဉ်ခွဲ (၃) ခုအဖြစ်လည်းကောင်း ဆွေးနွေးလျက်ရှိပြီး အထွေထွေဆွေးနွေးမှု၊ စကားဝိုင်းဆွေးနွေးမှုများနှင့် Side-event များကိုလည်း ကျင်းပပြုလုပ်လျက်ခဲ့ပါသည်။ ညီလာခံသို့ စာချုပ်အဖွဲ့ဝင် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့များ၊ သက်ဆိုင်ရာဘာသာရပ်အလိုက် တာဝန်ယူဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့် ကုလသမဂ္ဂလက်အောက်ခံအဖွဲ့အစည်းများ၊ အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့ အစည်းများမှ ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ကြပါသည်။
၂။ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အနေဖြင့် ညီလာခံ၏ အထွေထွေဆွေးနွေးမှုအစီအစဉ်၌ ပါဝင်ခဲ့ပြီး ၁၅-၆-၂၀၂၃ ရက်နေ့တွင် မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် ပြောကြားခဲ့သည့် မိန့်ခွန်းတွင် အောက်ဖော်ပြပါအချက်များ အဓိကပါဝင်ပါသည်-
(က) ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD) စာချုပ်ဝင် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်လာကြောင်း၊ ၂၀၁၄ ခုနှစ်၌ လူမှုကာကွယ် စောင့်ရှောက်ရေးမဟာဗျူဟာစီမံချက်ကို ချမှတ်ခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် မသန်စွမ်းသူများ၏ အခွင့်အရေးဥပဒေကို အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် မသန်စွမ်းသူများ၏ အခွင့်အရေးများ ဆိုင်ရာ အမျိုးသားကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင်မူ CRPD ကော်မတီသို့ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကနဦးအစီရင်ခံစာ (Initial Report) ကို တင်သွင်းနိုင်ခဲ့ကြောင်း၊
(ခ) အဆိုပါအစီရင်ခံစာတွင် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် မသန်စွမ်းသူများ၏ အခွင့်အရေးနှင့် ပတ်သက်၍ အရေးယူဆောင်ရွက်ရန် တုံ့နှေးကြန့်ကြာနေသည့် အခြေအနေများကို ကျော်လွှားနိုင်ရေးနှင့် ၎င်းတို့၏ အခွင့်အရေးများကို မြှင့်တင်ကာကွယ်ရေးအတွက် မြင်သာသည့်ရလဒ်များ ထွက်ပေါ်လာရေးတို့ကို အားသွန်ခွန်စိုက် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ထားရှိမှုအား တင်ပြထားကြောင်း၊
(ဂ) မသန်စွမ်းသူများနှင့်ပတ်သက်၍ သာတူညီမျှရှိရေး၊ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမပြုရေး၊ လူမှုစီးပွားရေး ကဏ္ဍများတွင် အပြည့်အဝပါဝင်နိုင်ရေးတို့သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အဓိကကျသော ဦးစားပေးအချက်များ ဖြစ်ပါကြောင်း၊ တဖက်တွင်လည်း မသန်စွမ်းမှုနှင့် ပညာရေး၊ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုနှင့် အခြားသော အရေးပါသည့် အခန်းကဏ္ဍများအကြားက ဆက်နွယ်မှုကိုလည်း အလေးထား ဖော်ပြထားကြောင်း၊ ယင်းအချက်အပေါ် အခြေခံ၍ ရွေးကာက်ခံအရပ်သားအစိုးရအနေဖြင့် မသန်စွမ်းမှုကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအစီအစဉ်၌ ထည့်သွင်းခဲ့ကြောင်း၊
(ဃ) အခြားတဖက်တွင်လည်း ကမ္ဘာအနှံ့ဖြစ်ပွားခဲ့သော ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါသည်လည်း မသန်စွမ်းသူများအပါအဝင် ထိရှလွယ်သောအုပ်စုများအတွက် ကြီးမားသောစိန်ခေါ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ မတရားစစ်အာဏာသိမ်းမှုနှင့် စစ်တပ်၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများက ယင်းစိန်ခေါ်မှုများကို ပိုမိုဆိုးရွားစေခဲ့ကြောင်း၊ ယင်းကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် မသန်စွမ်းသူဦးရေ ပို၍ မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း၊
(င) အဓိကအားဖြင့် စစ်တပ်မှ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများ ကျူးလွန်ရာ၌ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း နေထိုင်သူများအား သန်စွမ်းသူများဖြစ်စေ၊ မသန်စွမ်းသူများဖြစ်စေ၊ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး၊ ကြီးသည်၊ ငယ်သည်မဟူ ခွဲခြားခြင်းမရှိဘဲ ကျူးလွန်လျက်ရှိကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ရာ အဆိုပါထိရှလွယ်သောအုပ်စုများသည် ဘက်ပေါင်းစုံထောက်ပံ့ကူညီမှုများကို အထူးလိုအပ်လျက်ရှိကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် ၎င်းတို့၏ အခြေအနေသည် စိုးရိမ်ရသည့် အခြေအနေတွင် ရှိကြသည့်အတွက် အသက်ကယ်ဆယ်ရေး အကူအညီ၊ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု၊ စားနပ်ရိက္ခာလုံလောက်မှုနှင့် အခြားသော လူသားချင်းစာနာထောက်ထား မှုဆိုင်ရာ အကူအညီများကို အဓိကလိုအပ်လျက်ရှိကြောင်း၊
(စ) မြန်မာနိုင်ငံအရေးကိစ္စအား ဖြေရှင်းနိုင်ရန် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းအနေဖြင့် တိကျပြတ်သား ခိုင်မာသော လုပ်ဆောင်ချက်များကို အချိန်မီချမှတ်လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်လျက်ရှိသည်ဟု မိမိအနေဖြင့် ထပ်လောင်းပြောကြားလိုကြောင်း၊
(ဆ) မြန်မာပြည်သူလူထု၏ ဆန္ဒနှင့်အညီ မြန်မာနိုင်ငံအား ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းပေါ်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိစေနိုင်ရေးနှင့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတော် တည်ထောင်နိုင်ရေးတို့အတွက် နိုင်ငံတကာအနေဖြင့် ထိရောက်မှုရှိသော ပံ့ပိုးကူညီမှုများကို အရေးတကြီး ဆက်လက်ထောက်ပံ့ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ သို့မှသာ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် မသန်စွမ်းသူများ၏ အခွင့်အရေးများကို သာမက စစ်အာဏာရှင်များအောက် ဆိုးရွားသောဒုက္ခများ ခံစားနေကြရသည့်၊ ဒီမိုကရေစီ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် တရားမျှတမှုတို့အား လိုလားတောင့်တနေသည့် ပြည်သူများ၏ အခွင့်အရေးများကိုပါ မြှင့်တင်ကာကွယ် ပေးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊
(ဇ) မသန်စွမ်းသူများအတွက် မိမိတို့အားလုံး ယခုထက်ပို၍ အတူတကွကြိုးပမ်း အားထုတ် သွားကြ စေလိုပါကြောင်း။
၃။ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် ပြောကြားခဲ့သည့် မိန့်ခွန်းအပြည့်အစုံ (အင်္ဂလိပ်ဘာသာ) အား ပူးတွဲ ဖော်ပြအပ်ပါသည်။
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၅ ရက်
ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ရုံး၊ နယူးယောက်မြို့
Please check against delivery
Statement by Ambassador Kyaw Moe Tun, Permanent Representative of the Republic of the Union of Myanmar to the United Nations
at the General Debate of the 16th Session of the Conference of States Parties to the Convention on the Rights of Persons with Disabilities
(New York, 15 June 2023)
Mr. Chair,
At the outset, my delegation wishes to congratulate you for your well-deserved election as the Chair. We also extend our appreciation to you and the bureau members for convening this important COSP16 Session to the Convention on the Rights of Persons with Disabilities. We welcome this year’s theme and sub-themes of the Conference and are happy to learn the convening of almost 90 side-events under wide range of topics during this three-day Session.
Mr. Chair,
Myanmar became a state party of CRPD in December 2011. Subsequently, the National Social Protection Strategic Plan was adopted in 2014; the Law on Protection and Promotion of the Rights of Disabilities was enacted in 2015; and the National Committee on the Rights of Persons with Disabilities was established in 2017. In 2019, Myanmar as a state party submitted its initial report to the Committee on the Rights of Persons with Disabilities.
The report informed that Myanmar had devoted to overcoming all previous stagnant situations of persons with disabilities and brought about tangible results for the promotion and protection of rights of persons with disabilities. It was clear that equality, non-discrimination, and socio-economic inclusion of persons with disabilities are the entrenched core priorities of Myanmar. Meanwhile, the vital nexus between disability and education, poverty, and other essential elements was also underscored. On this basis, the elected civilian government had incorporated disability into the development agenda.
COVID 19 pandemic created huge challenges for vulnerable groups of people including persons with disabilities. These challenges have been exacerbated by the illegal military coup in February 2021 and the military’s atrocities. It resulted in increase of number of people with disabilities.
Such atrocities do not discriminate people living in Myanmar, be they able or disable, men or women, girls or boys, young or old. The vulnerable groups of people are heavily in need of multi-dimensional support. They are particularly at risk and require immediate and substantial access to life-saving assistance, health care, food security and other humanitarian assistance.
Mr. Chair,
In conclusion, I wish to reiterate that timely and decisive action of the international community is immediately needed to address the issue of Myanmar, and the continued concrete support of the international community is urgently much required to bring Myanmar return to democracy and establish a Federal Democratic Union in line with aspiration of Myanmar people.
Only by doing so, Myanmar will be able to promote and protect the rights of not only persons with disabilities, but also everyone in Myanmar who have been suffering tremendously under the military dictatorship and longing for democracy, peace and justice in Myanmar.
Let’s work together to further strengthen our efforts for persons with disabilities.
I thank you.
*****
Comments