Intervention by Ambassador Kyaw Moe Tun at the Interactive Dialogue with Working Group on Enforced Disappearance, at the Third Committee of the 79th Session of the UN General Assembly

Intervention by Ambassador Kyaw Moe Tun, Permanent Representative of the  Republic of the Union of Myanmar to the United Nations, at the Interactive Dialogue with Working Group on Enforced Disappearance, at the Third Committee of the 79th Session of the UN General Assembly, held on 21 October 2024

[Below Myanmar Text]

သတင်းအဖြစ်ထုတ်ပြန်ချက်

(၇၉) ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ၏ တတိယကော်မတီအစည်းအဝေး၌ အတင်းအကြပ် ပျောက်ကွယ်စေမှုဆိုင်ရာ ကော်မတီ ဥက္ကဋ္ဌနှင့် လုပ်ငန်းအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ- အစီရင်ခံစာတင်သွင်းသူနှင့် အပြန်အလှန် ဆွေးနွေးမှုအစီအစဉ်တွင် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်း က

အာဏာသိမ်းစစ်တပ်အနေဖြင့် မြေပြင်တွင် ရှုံးနိမ့်လျက်ရှိသဖြင့် စာသင်ကျောင်းများ၊ ဘာသာရေး အဆောက်အဦ များနှင့် ဆေးရုံများကို မဆင်မခြင် လေကြောင်းမှတဆင့် ဗုံးကျဲ တိုက်ခိုက်မှုများ အပါအဝင် အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှု အမျိုးမျိုးကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ တိုးမြှင့် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိ၊

စစ်တပ်အနေဖြင့် သံသယရှိသူများအား စစ်ဆေးမေးမြန်းရန်၊ အကျဉ်းထောင်များ တွင် ပြုလုပ်လျက်ရှိသော ရက်စက်သည့် ပြစ်မှုများအား ဖုံးကွယ်ရန်၊ ပြည်သူလူထုအပေါ် ၌ အကြောက်တရား သွတ်သွင်းရန်နှင့် စစ်အာဏာရှင်အား ဆန့်ကျင်နေသည့် ပြည်သူ့ ခုခံ တော်လှန်ရေး အား ဟန့်တားရန် အတင်းအကျပ် ပျောက်ကွယ်စေမှုကို နည်းလမ်းတစ်ခု အဖြစ် အသုံးချလျက်ရှိ၊

အသက်ကြီးငယ်မရွေး အမျိုးသားများအနေဖြင့် စစ်တပ်မှ ထိုသို့ မတရား ဖမ်းဆီးမှုများ လုပ်ဆောင်သည့် အဓိက ပစ်မှတ်များ ဖြစ်လျက်ရှိပြီး ၎င်းတို့ ရောက်ရှိနေသည့် နေရာ ကိုပင် မသိရှိရကြောင်း၊ အလွန်အမင်း ဆို့နင့်ဖွယ် ဖြစ်စဉ် များတွင် အတင်းအကြပ် ပျောက်ကွယ်စေသူနှင့် ဆက်စပ်သော သတင်းအချက်အလက်များကို ထိုသူ သေဆုံးပြီးမှသာလျှင် သိရှိရ၊

စစ်ကောင်စီအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို လုံးဝ ဥဿုံ ဖျက်ဆီးထား၊ စစ်ကောင်စီ နှင့် စစ်အာဏာရှင်စနစ်သည် မြန်မာပြည်သူများ ခံစား နေရသည့် ဒုက္ခ ၏ အရင်းခံဇစ်မြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့

 (နယူးယောက်မြို့၊ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၁ ရက်)

၁။        နယူးယောက်မြို့၊ ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်တွင် ကျင်းပလျက်ရှိသော (၇၉) ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ အစည်းအဝေးအတွင်း လူမှုရေး၊ လူသားချင်းစာနာမှုနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ကော်မတီ (တတိယကော်မတီ) ၌ ၂၁-၁၀-၂၀၂၄ ရက် (တနင်္လာနေ့)၊ နံနက်ပိုင်းတွင် အတင်းအကြပ် ပျောက်ကွယ်စေမှု ဆိုင်ရာ ကော်မတီဥက္ကဋ္ဌနှင့် လုပ်ငန်းအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ-အစီရင်ခံစာတင်သွင်းသူတို့နှင့် အပြန် အလှန် ဆွေးနွေးမှု အစီအစဉ် အား ကျင်းပခဲ့ပါသည်။

၂။         အဆိုပါ အစီအစဉ်တွင် Chair of the Committee on Enforced Disappearances, Mr. Olivier DE FROUVILLE နှင့် Chair-Rapporteur of the Working Group on Enforced or Involuntary Disappearances တို့က လုပ်ငန်းအဖွဲ့၏ အစီရင်ခံစာကို အဓိက ဆွေးနွေးတင်ဆက်ခဲ့ပြီး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ကိုယ်စားလှယ်အချို့က ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့ကြရာ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းလည်း ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။

၃။        မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်၏ ဆွေးနွေးပြောကြားမှုတွင် အောက်ဖော်ပြပါအချက်များ အဓိက ပါဝင်ပါသည်-

(က)     မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်တပ်က လွန်ခဲ့သော (၄) နှစ်နီးပါးခန့်၌ မတရား စစ်အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ချိန်မှအစပြု၍ မြန်မာပြည်သူများ၏ အခြေခံ လူ့အခွင့်အရေးများကို ကြီးလေး စွာ ချိုးဖောက်လျက်ရှိသည့်အပေါ် နိုင်ငံတကာက ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်စွာ သိရှိပြီးဖြစ်ကြောင်း၊

(ခ)       စစ်အာဏာသိမ်းမှုသည် တရားဝင်မှု မရှိသည့်အပြင် ယင်းကြောင့် မြန်မာပြည်သူများ အပေါ် ထုထည်ကြီးမားသော ဒုက္ခကိုလည်း အစဉ်တစိုက် သက်ရောက်စေ လျက်ရှိ ကြောင်း၊

(ဂ)       အာဏာသိမ်းစစ်တပ်အနေဖြင့် မြေပြင်တွင် ရှုံးနိမ့်လျက်ရှိသဖြင့် စာသင်ကျောင်းများ၊ ဘာသာရေးအဆောက်အဦများနှင့် ဆေးရုံများကို မဆင်မခြင် လေကြောင်းမှတဆင့် ဗုံးကျဲ တိုက်ခိုက်မှုများ အပါအဝင် အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုအမျိုးမျိုးကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ တိုးမြှင့် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း၊ ရက်စက်စွာ သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ မတရား ဖမ်းဆီး ချုပ်နှောင် ထိန်းသိမ်း ခြင်းနှင့် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်းတို့မှာ စစ်တပ်မှ နိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ကျူးလွန် လျက်ရှိသော လူမဆန်သည့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများအနက် အချို့မျှသာဖြစ်ကြောင်း၊

(ဃ)     ထို့ပြင် စစ်တပ်အနေဖြင့် သံသယရှိသူများအား စစ်ဆေးမေးမြန်းရန်၊ အကျဉ်းထောင်များ တွင် ပြုလုပ်လျက်ရှိသော ရက်စက်သည့် ပြစ်မှုများအား ဖုံးကွယ်ရန်၊ ပြည်သူလူထုအပေါ် ၌ အကြောက်တရား သွတ်သွင်းရန်နှင့် စစ်အာဏာရှင်အား ဆန့်ကျင်နေသည့် ပြည်သူ့ ခုခံ တော်လှန်ရေး အား ဟန့်တားရန် အတင်းအကျပ် ပျောက်ကွယ်စေမှုကို နည်းလမ်းတစ်ခု အဖြစ် အသုံးချလျက်ရှိကြောင်း၊

(င)       ဖြစ်စဉ်အများစုတွင် ကျေးလက်နေပြည်သူများအား အကြမ်းမဖက် အာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်သည် သို့မဟုတ် တော်လှန်ရေး အင်အားစုများနှင့် ဆက်နွယ်နေသည် ဟူ၍ စွပ်စွဲကာ အတင်းအကျပ် ပျောက်ကွယ်စေလျက်ရှိကြောင်း၊

(စ)       အသက်ကြီးငယ်မရွေး အမျိုးသားများအနေဖြင့် စစ်တပ်မှ ထိုသို့ မတရား ဖမ်းဆီးမှုများ လုပ်ဆောင်သည့် အဓိက ပစ်မှတ်များ ဖြစ်လျက်ရှိပြီး ၎င်းတို့ ရောက်ရှိနေသည့် နေရာ ကိုပင် မသိရှိရကြောင်း၊ အလွန်အမင်း ဆို့နင့်ဖွယ်ဖြစ်စဉ်များတွင် အတင်းအကြပ် ပျောက်ကွယ်စေသူနှင့် ဆက်စပ်သော သတင်းအချက်အလက်များကို ထိုသူသေဆုံးပြီးမှ သာလျှင် သိရှိရကြောင်း၊

(ဆ)     အဆိုပါ ဖြစ်စဉ်များနှင့်စပ်လျဉ်း၍ လက်တုံ့ပြန်ခြင်းကို ကြောက်ရွံ့ခြင်းနှင့် တာဝန်ခံမှု ယန္တရာများ မရှိခြင်း စသည်တို့ကြောင့် လုံလောက်သည့် သတင်းထုတ်ပြန်နိုင်မှုပင် မရှိ ကြောင်း၊ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ခံစားရသူများနှင့် ၎င်းတို့၏ မိသားစုဝင်များမှ ကြုံတွေ့ ခံစားရသော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှုကိုလည်း လစ်လျူရှုထား၍ မရ ကြောင်း၊

(ဇ)       မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး ယန္တရားက နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် စစ်တပ်မှ ကျူးလွန်သည့် စစ်ရာဇဝတ်များနှင့် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုများမှာ စိုးရိမ်ဖွယ်အဆင့်အထိ မြင့်တက်လာခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ လုံလောက် သည့် သက်သေ အထောက် အထား များရှိသည်ဟု ထုတ်ဖော်ပြောကြားထားကြောင်း၊

(ဈ)      စစ်တပ်မှ ပြစ်ဒဏ်ကင်းလွတ်ခွင့်ကို အပြည့်အဝ ခံစားကာ အရပ်သား ပြည်သူများအပေါ် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများ လုပ်ဆောင်နေသည့် နှုန်းထားကို အခြေခံ လျက် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး ယန္တရား၏ ခိုင်လုံသော သုံးသပ်ချက်ကို မိမိတို့အနေဖြင့် အတိအလင်း ထောက်ခံပါကြောင်း၊

(ည)     အတင်းအကြပ်ပျောက်ကွယ်စေမှုသည် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးနှင့် အခြေခံ လူ့အခွင့်အရေး နှင့် လွတ်လပ်ခွင့်များအား လေးစားရန် ကတိကဝတ် ပြုထားသည့် အသိုက်အဝန်း အားလုံး၏ လေးနက်တည်ကြည်သော စံတန်ဖိုးများကို ထိခိုက်လျော့ပါးစေ၍ အဆိုပါ လုပ်ရပ်များအား ရည်ရွယ်ချက်ရှိစွာ လုပ်ဆောင်ခြင်းမှာ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန် သည့် ရာဇဝတ်မှု၏ သဘောသဘာဝပင်ဖြစ်သည်ဟူသော ရပ်တည်ချက်ကို မိမိတို့ အနေဖြင့် တစ်စိုက်မတ်မတ် ရပ်တည် ပါကြောင်း၊ 

(ဋ)       သို့ရာတွင် အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို လုံးဝ ဥဿုံ ဖျက်ဆီးထားကြောင်း၊ စစ်ကောင်စီ နှင့် စစ်အာဏာရှင်စနစ်သည် မြန်မာပြည်သူများ ခံစား နေရသည့် ဒုက္ခ ၏ အရင်းခံဇစ်မြစ် ဖြစ်သည်မှာ လွန်စွာ ထင်ရှားပါကြောင်း၊

(ဌ)       ဤအကြောင်းတရားအပေါ်အခြေခံလျက် မိမိတို့အနေဖြင့် နိုင်ငံတကာမှ ကြားဝင် ဆောင်ရွက်ပေးမှုကို လိုလားပါကြောင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်အုပ်စုမှ ကျူးလွန် လျက်ရှိသော အတင်းအကြပ် ပျောက်ကွယ်စေမှုအား ချုပ်ငြိမ်းနိုင်ရန် နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းအနေဖြင့် မည်သို့သော ထိရောက်သည့် လုပ်ဆောင်ချက်များနှင့် ယန္တရား များကို အသုံးပြုသင့်သည်ကို မေးမြန်းလိုကြောင်း။

၄။        မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် ပြောကြားခဲ့သည့် ဆွေးနွေးမှုအပြည့်အစုံ (အင်္ဂလိပ်ဘာသာ) အား ပူးတွဲ ဖော်ပြအပ်ပါသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၁ ရက်

ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ရုံး၊ နယူးယောက်မြို့

Please check against delivery

Statement by Ambassador Kyaw Moe Tun, Permanent Representative of the Republic of the Union of Myanmar to the United Nations,

at the Interactive Dialogue with Working Group on Enforced Disappearance,

at the Third Committee of the 79th Session of the UN General Assembly

(New York, 21 October 2024)

Mr. Chair,

Myanmar extends its appreciation to the briefers for their statements and presentations.

We also thank the work of the Committee for its continued effort on this important issue.

Mr. Chair,

The international community is not new to the fact that the military junta in Myanmar has been seriously violating the fundamental human rights of people in Myanmar since the attempted illegal military coup staged almost 4 years ago.

The illegal coup attempt has continuously triggered immense suffering on the people in Myanmar. The junta, which is losing control on the ground, continues to deliberately launch and escalate violent attacks, including indiscriminate aerial attacks, on schools, religious buildings and hospitals. Besides, brutal killings, arbitrary arrests and detention and torture are some of the many inhumane activities committed by the military junta across the country every day.

Furthermore, the military junta’s use of enforced disappearances as a tool to interrogate suspects, covering up brutal crimes in prisons, instill fear on the population, and deter people’s resistance against its dictatorship.

In most cases, villagers accused of participating in the CDM or being affiliated with the resistance forces have been forcibly disappearing. Men, young or old, have mainly been the targets of the junta in operationalizing such abductions and their whereabouts have been kept unknown. Some cases are tragic to the extent that information of the abducted person was only available after their death. However, these incidents are gravely under-reported due to several barriers such as fear of retaliation and the lack of mechanism for accountability. At the same time, it is impossible to omit the psychological impact suffered by the victims and their family members.

According to IIMM, “there is substantial evidence that brutal war crimes and crimes against humanity committed by the Myanmar military have escalated at an alarming rate across the country”. We certainly agree to this valid conclusion in recognition of the junta’s scale of atrocities against the civilians with total impunity.

Meanwhile, we continue to uphold our unwavering position that enforced disappearances undermines the deepest values of any society committed to respect for the rule of law, fundamental human rights and freedoms, and that the systematic practice of such acts is of the nature of a crime against humanity.

Rule of law has been dismantled by the junta.

It is crystal clear that the military junta and the military dictatorship is the root cause of the suffering of all people in Myanmar.

In this regard, we rely on the intervention from the international community and wish to ask the presenters what appropriate measures or mechanism the international community can effectively apply to end the military junta’s enforce disappearance in Myanmar.

I thank you.

*****