Intervention by Ambassador Kyaw Moe Tun, Permanent Representative of the Republic of the Union of Myanmar to the United Nations, at Interactive Dialogue with Special Rapporteur on the Rights of Persons with Disabilities at the Third Committee of the 79th Session of UN General Assembly, held on 01 November 2024
[Below Myanmar Text]
သတင်းအဖြစ်ထုတ်ပြန်ချက်
(၇၉) ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ၏ တတိယကော်မတီအစည်းအဝေး၌မသန်စွမ်းသူများ၏ အခွင့်အရေးနှင့်စပ်လျဉ်း၍ တာဝန်ရှိသူများနှင့် စုပေါင်း အပြန်အလှန် ဆွေးနွေးသည့်အစီအစဉ်တွင် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်း က မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ (၁) ရက်နေ့၌ မတရား စစ်အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ချိန်မှစတင်၍ မသန်စွမ်းသူများ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည့် စိန်ခေါ်မှုများနှင့် အခက်အခဲများမှာ သိသိသာသာ မြင့်တက်လာခဲ့၊
သို့ရာတွင် မသန်စွမ်းသူများနှင့်တကွ မြန်မာပြည်သူများအနေဖြင့် စစ်ကောင်စီမှ ဆက်လက် ကျူးလွန်လျက် ရှိသော ယုတ်ရင်းရက်စက်မှုများနှင့် အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ အပါအဝင် စိန်ခေါ်မှု မြောက်များစွာ ရှိသည့်အကြားက မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်အာဏာရှင်စနစ် ချုပ်ငြိမ်းရန်နှင့် ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု တည်ထောင်ရန် ခိုင်မာစွာ စိတ်ဆုံးဖြတ်ထား၊
စစ်အာဏာရှင်အား ဆန့်ကျင်သည့် ခုခံတော်လှန်ရေးတွင် မသန်စွမ်းသူ အမျိုးသမီးများကလည်း လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူများအဖြစ် ရှေ့တန်းက တက်ကြွစွာ ပါဝင် လှုပ်ရှား လျက်ရှိ၊ မိမိတို့အနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ မယိမ်းမယိုင်သော သန္နိဋ္ဌာန်နှင့် ၎င်းတို့၏ ကြီးမားသော ထည့်ဝင်မှုများ ကို အသိအမှတ်ပြုသည်နှင့်အတူ ၎င်းတို့၏ အခွင့်အရေးများအား ကာကွယ်၊ မြှင့်တင်ပေးရေး နှင့် လိုအပ်သည့် အကူအညီများ ထောက်ပံ့ပေးရေးတို့ကလည်း ထပ်တူထပ်မျှ အရေးကြီး ကြောင်း ပြောကြားကြားခဲ့
(နယူးယောက်မြို့၊ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁ ရက်)
၁။ နယူးယောက်မြို့၊ ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်တွင် ကျင်းပလျက်ရှိသော (၇၉) ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ အစည်းအဝေးအတွင်း လူမှုရေး၊ လူသားချင်းစာနာမှုနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာကော်မတီ (တတိယကော်မတီ) ၌ ၁-၁၁-၂၀၂၄ ရက် (သောကြာနေ့)၊ မွန်းလွဲပိုင်းတွင် မသန်စွမ်းသူများ၏ အခွင့်အရေးနှင့် စပ်လျဉ်း၍ Special Procedure Mandate Holder နှစ်ဦးက စုပေါင်း၍ အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးသည့် အစီအစဉ်အား ကျင်းပခဲ့ပါသည်။
၂။ အဆိုပါ အစီအစဉ်တွင် Chair of the Committee on the Rights of Persons with Disabilities, Ms. Gertrude OFORIWA FEFOAME နှင့် Special Rapporteur on the rights of persons with disabilities, Ms. Heba HAGRASSS တို့က ၎င်းတို့၏ အစီရင်ခံစာများကို အဓိက ဆွေးနွေးတင်ဆက်ခဲ့ပြီး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ (၃၆) နိုင်ငံမှ ကိုယ်စားလှယ်များကပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့ကြရာ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းလည်း ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။
၃။ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်၏ ဆွေးနွေးပြောကြားမှုတွင် အောက်ဖော်ပြပါအချက်များ အဓိက ပါဝင်ပါသည်-
(က) မြန်မာနိုင်ငံ၌ မတရား စစ်အာဏာသိမ်းမှု မတိုင်မီ ဒီမိုကရေစီအစိုးရလက်ထက်တွင် မသန်စွမ်းသူ များ အပါအဝင် ထိရှိ လွယ်သောအုပ်စုများ၏ အခွင့်အရေးအား မြှင့်တင်၊ ကာကွယ်ရေးက ဦးစားပေးလုပ်ငန်းတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ကြောင်း၊
(ခ) ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံဖြစ်သည့် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် မသန်စွမ်းသူများအတွက် အရင်းအမြစ်နှင့် အထောက်အကူပစ္စည်းများ ဖြည့်ဆည်းပေးရန် ကန့်သတ်ချက်များ ရှိခဲ့သော်လည်း ဒီမိုကရေစီ အစိုးရက မသန်စွမ်းသူများအား အစီအစဉ်အမျိုးမျိုးတွင် ပါဝင်စေခြင်းဖြင့် အောင်မြင် တိုးတက်မှု များ ရရှိခဲ့ကြောင်း၊
(ဂ) မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ (၁) ရက်နေ့၌ မတရား စစ်အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ချိန်မှစတင်၍ မသန်စွမ်းသူများ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည့် စိန်ခေါ်မှုများနှင့် အခက်အခဲ များမှာ သိသိသာသာ မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း၊
(ဃ) မြန်မာ သတင်းအချက်အလက် စီမံခန့်ခွဲရေးယူနစ် (MyanmarInformationManagement Unit (MIMU) ၏ အချက်အလက်များအရ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၁၉ ခုနှစ် အထိ လူဦးရေ၏ (၁၃) ရာခိုင်နှုန်း သို့မဟုတ် ခန့်မှန်းခြေ ၅.၉ သန်းခန့်က မသန်စွမ်းသူများ ဖြစ်ကြကြောင်း၊ ထို့ပြင် စစ်အုပ်စုမှ ကျူးလွန်လျက်ရှိသော မဆင်မခြင် တိုက်ခိုက်မှုများ၊ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုနှုန်းထား မြင့်တက်လာခြင်းနှင့် ကန့်သတ်ချက်များရှိနှင့်ပြီးဖြစ်သော ကျန်းမာရေးအဆောက်အဦတို့အပေါ် ထပ်တိုး ကန့်သတ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသော ကြောင့် လက်ရှိ မသန်စွမ်းသူဦးရေမှာ ပိုမို မြင့်မား နိုင်ချေရှိကြောင်း၊
(င) ပြီးခဲ့သော (၄၅) လတာ ကာလအတွင်း စစ်ကောင်စီအနေဖြင့် မသန်စွမ်းသူများ၏ အခွင့် အရေးများကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ချိုးဖောက်ခဲ့ကြောင်း၊ စစ်အုပ်စုမှ ကျူးလွန်ခဲ့သော ရက်စက် ကြမ်းကြုတ်မှုများအနက် လေကြောင်းမှတဆင့် မဆင်မခြင် ဗုံးကျဲတိုက်ခိုက်ခြင်း များကြောင့် ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားရာ အရပ်ဒေသများတွင် ကလေးငယ်များနှင့် လူငယ်များ အပါအဝင် အရပ်သား ပြည်သူ အများအပြား ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရရှိခဲ့ကြောင်း၊ အချို့မှာ ခြေလက် အင်္ဂါများဆုံးရှုံးကာ မသန်စွမ်းဘဝသို့ ရောက်ရှိခဲ့ရကြောင်း၊ ဤနည်းအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် မသန်စွမ်းသူဦးရေကို မြင့်တက်လာစေခဲ့ကြောင်း၊
(စ) ထို့ပြင် အစီရင်ခံစာများအရ စစ်ကောင်စီ တပ်သားများအနေဖြင့် ကျေးရွာများကို စီးနင်း ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ရာတွင် သာမာန်လူများကဲ့သို့ တုံ့ပြန်နိုင်ခြင်း သို့မဟုတ် ထွက်ပြေးနိုင် ခြင်း မရှိသော ဉာဏ်ရည် မသန်စွမ်းသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်များကို ပစ်မှတ်ထားသည်ဟု ဖော်ပြ ထားကြောင်း၊ အများစုမှာ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခံကြရပြီး အချို့မှာ သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရကြောင်း၊
(ဆ) မသန်စွမ်းသူများနှင့်တကွ မြန်မာပြည်သူများအနေဖြင့် စစ်ကောင်စီမှ ဆက်လက် ကျူးလွန်လျက် ရှိသော ယုတ်ရင်းရက်စက်မှုများနှင့် အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ အပါအဝင် စိန်ခေါ်မှု မြောက်များစွာ ရှိသည့်အကြားက မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်အာဏာရှင်စနစ် ချုပ်ငြိမ်းရန်နှင့် ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု တည်ထောင်ရန် ခိုင်မာစွာ စိတ်ဆုံးဖြတ်ထားကြောင်း၊
(ဇ) စစ်အာဏာရှင်အား ဆန့်ကျင်သည့် ခုခံတော်လှန်ရေးတွင် မသန်စွမ်းသူ အမျိုးသမီးများက လည်း လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူများအဖြစ် ရှေ့တန်းက တက်ကြွစွာ ပါဝင် လှုပ်ရှား လျက် ရှိကြောင်း၊
(ဈ) မိမိတို့အနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ မယိမ်းမယိုင်သော သန္နိဋ္ဌာန်နှင့် ၎င်းတို့၏ ကြီးမားသော ထည့်ဝင်မှုများ ကို အသိအမှတ်ပြုသည်နှင့်အတူ ၎င်းတို့၏ အခွင့်အရေးများအား ကာကွယ်၊ မြှင့်တင်ပေးရေး နှင့် လိုအပ်သည့် အကူအညီများ ထောက်ပံ့ပေးရေးတို့ကလည်း ထပ်တူထပ်မျှ အရေးကြီး ကြောင်း၊
(ည) ဤနေရာတွင် မသန်စွမ်းသူများ ခံစားနေရသည့် ဒုက္ခ အပါအဝင် ပြဿနာ၏ အဓိက အရင်းအမြစ် မှာ စစ်အုပ်စု နှင့် စစ်အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ကြောင်း၊ အဆိုပါ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီ၏ လုပ်ရပ်များ ကြောင့် မသန်စွမ်းသူများ၏ အခွင့်အရေးများအား အပြည့်အဝ ခံစားခြင်းကို ထိပါးစေပြီး ၎င်းတို့၏ ရှိရင်းစွဲ စိန်ခေါ်မှုများကိုလည်း ပိုမိုဆိုးရွားစေ ကြောင်း၊
(ဋ) သို့ဖြစ်ပါ၍ အထူးအစီရင်ခံစာတင်သွင်းသူအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားနေ ချိန်နှင့် စစ်ကောင်စီမှ ကြီးလေးသော လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများ ကျူးလွန် နေချိန်များတွင် မသန်စွမ်းသူများ၏ အခွင့်အရေးများကို ထိရောက်စွာ မြှင့်တင်၊ ကာကွယ်ပေးနိုင်ရန် မည်သို့ အကြံပြုလိုကြောင်း။
၄။ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် ပြောကြားခဲ့သည့် ဆွေးနွေးမှုအပြည့်အစုံ (အင်္ဂလိပ်ဘာသာ) အား ပူးတွဲ ဖော်ပြအပ်ပါသည်။
၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁ ရက်
ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ရုံး၊ နယူးယောက်မြို့
Please check against delivery
Intervention by Ambassador Kyaw Moe Tun, Permanent Representative of the Republic of the Union of Myanmar to the United Nations, at Interactive Dialogue with Special Rapporteur on the Rights of Persons with Disabilities at the Third Committee of the 79th Session of UN General Assembly
(New York, 01 November 2024)
Mr. Chair,
Myanmar thanks Madame Special Rapporteur for her report and the statement.
Prior to the illegal coup in 2021, promoting and protecting the rights of vulnerable groups, including persons with disabilities, was a priority under the democratic government. While Myanmar, as a developing country, has encountered limitations in resources and facilities for individuals with disabilities, under the democratic government, notable improvements have been achieved through their inclusion in various initiatives.
Since the junta's attempted coup in February 2021, the challenges and difficulties faced by persons with disabilities have significantly increased. According to the Myanmar Information Management Unit (MIMU), as of 2019, an estimated 5.9 million people in Myanmar, or 13% of the population, were living with disabilities. Given the ongoing indiscriminate attacks by the junta, rising poverty rates, and further constraints on an already limited healthcare infrastructure, the current figure is likely to be much higher.
Over the past 45 months, the military junta has severely violated the rights of persons with disabilities. Atrocities committed by the junta, have resulted in significant civilian casualties, including children and young adults in conflict-affected areas, many become disabled. This has contributed to a marked increase in the population of persons with disabilities in Myanmar. Furthermore, reports indicate that during village raids, junta forces targetedindividuals with intellectual disabilities, who were unable to respond or escape like others.Many of them were reportedly tortured and to some cases, killed.
Mr. Chair,
Despite numerous challenges including the junta’s continuous atrocities and violations of rights, Myanmar people, including persons with disabilities, remain resilient and determined to end the military dictatorship and build a federal democratic union. Amid challenging and life-threatening situation, women with disabilities are among the human rights defenders who have been actively participating in the revolutionary movement against junta, often at the forefront of it.While we must acknowledge their unwavering commitment and significant contributions, it is equally essential to protect and promote their rights, as well as to provide them with the necessary support.
It is evident that the illegal coup and the military dictatorship is the main root cause of the crisis including suffering of the persons with disabilities which not only hinders their abilities to enjoying their rightsfully but also further exacerbated their existing challenges. In light of this, I would like to seek Madame Special Rapporteur’s advice on how to effectively promote the rights of individuals with disabilities in Myanmar, especially at this time of conflict and grave human rights violation committed by the junta.
I thank you.
*****
